شرایط تعلیق مجازات
نوشته پیش رو توسط وکیل کیفری در خصوص تعلیق مجازات و شرایط تعلیق مجازات برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. تعلیق مجازات به این معناست که دادگاه صادر کننده حکم می تواند اجرای تمام یا قسمتی از حکم و مجازات تعیین شده را برای مدت یک تا پنج سال و با توجه به شرایطی به تاخیر اندازد.
تعلیق مجازات عبارت از این است که اجرای تمام یا قسمتی از مجازات در مورد محکومعلیه با شرایط خاصی معلق شود. بر این اساس، دادگاه صادرکننده حکم اجرای مجازات مذکور در دادنامه را با توجه به شرایطی و برای مدتی معین و به منظور اصلاح و تربیت مجرم به تاخیر میاندازد.
تعلیق مجازات مطابق ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی « در جرایم تعزیری درجه سه تا هشت، دادگاه میتواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق کند. دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات میتواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق کند. همچنین محکوم میتواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری تقاضای تعلیق کند».
بیشتر بخوانید: قرار نهایی چیست؟
شرایط عمومی تعلیق مجازات
در تعلیق مجازات، مطابق ماده 46 قانون مجازات اسلامی باید شرایطی رعایت شود. بر اساس این ماده، در جرایم موجب تعزیر درجه 3 تا ۸ دادگاه میتواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق کند. شرایط تعلیق :
- وجود جهات تخفیف.
- پیشبینی اصلاح مرتکب.
- جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران.
- فقدان سابقه کیفری مؤثر.
بیشتر بخوانید: قرار منع تعقیب چیست؟
چه کسانی می توانند تعلیق مجازات را درخواست کنند ؟
- دادستان و قاضی اجرای احکام : دادستان و قاضی اجرای احکام پس از اجرای یک سوم مجازات میتوانند تقاضای تعلیق اجرای مجازات را از دادگاه صادر کنندهی حکم بنمایند. « ماده 46 قانون مجازات اسلامی آمده تعلیق اجرای مجازات پس از گذراندن یک سوم مجازات نیز پذیرفته شده است و دادستان می تواند تعلیق اجرای بقیه مجازات را از دادگاه صادر کننده حکم قطعی تقاضا کند ».
- محکوم علیه : فرد محکوم نیز پس از گذراندن یک سوم از مدت مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی میتواند از دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری، برای مجازاتِ خویش تقاضای تعلیق کند.
جرائم غیر قابل تعلیق
مطابق ماده 47 قانون مجازات اسلامی صدور حکم و اجرای مجازات در مورد جرائم زیر و شروع به آن ها قابل تعلیق و تعویق نیست :
- جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تاسسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات.
- جرائم سازمان یافته، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار، آدم ربایی و اسید پاشی.
- قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه ی دیگر، جرائم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا.
- قاچاق عمده مواد مخدر یا روانگردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان.
- تعزیر بدل از قصاص نفس، معاونت در قتل عمدی، محاربه و افساد فی الارض.
- جرائم اقتصادی با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون ریال.
بیشتر بخوانید: قرار موقوفی تعقیب چیست؟
انواع تعلیق حکم و مجازات
تعلیق مجازات بر مبنای ماده 48 قانون مجازات اسلامی دو نوع ساده و مراقبتی تقسیم شده است. « تعلیق مجازات با رعایت مقررات مندرج در تعویق صدور حکم، ممکن است به طور ساده یا مراقبتی باشد».
- تعلیق ساده : در تعلیق ساده، متهم تعهد میکند که در مدت تعلیق جرمی انجام ندهد. به موجب ماده ۵۲ قانون مجازات اسلامی « هر گاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نشود، محکومیت تعلیقی بیاثر میشود ».
- تعلیق مراقبتی : در تعلیق مراقبتی علاوه بر رعایت شرایط تعلیق ساده، محکوم باید دستورات دادگاه را نیز در مدت تعلیق انجام دهد. این دستورات که در ادامه به آن ها اشاره شده و قاضی به صلاح دید خود می تواند یکی از این موارد یا تمام آن ها را تعیین کند :
الف – حضور به موقع در زمان و مکان تعیین شده توسط مقام قضایی یا مددکار اجتماعی ناظر.
ب – ارائهی اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل کنندهی نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی.
پ – اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جابهجایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائهی گزارشی از آن به مددکار اجتماعی.
ت – کسب اجازه از مقام قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور.
بیشتر بخوانید: قرار جلب دادرسی چیست ؟
شرایط لغو قرار تعلیق مجازات
شرایط لغو قرار تعلیق مجازات در ماده 54 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است « هر گاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب یکی از جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، پس از قطعیت حکم اخیر، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادر کننده قرار تعلیق اعلام میکند.
دادگاه به هنگام صدور قرار تعلیق به طور صریح به محکوم اعلام میکند که اگر در مدت تعلیق مرتکب یکی از جرایم فوق شود، علاوه بر مجازات جرم اخیر، مجازات معلق نیز درباره وی اجرا میشود.»
بنابراین، شرایط لغو تعلیق اجرای مجازات منوط به عدم ارتکاب جرایم موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت در زمان تعلیق اجرای مجازات است. در نتیجه اگر محکوم مرتکب یکی از این جرایم شود، قرار تعلیق به موجب ماده ۵۴ قانون مجازات اسلامی لغو و دستور اجرای حکم معلق صادر میشود.
تعلیق مختص جرایم تعزیری است
تعلیق مجازات، تنها مختص جرائم تعزیری درجه سه تا هشت صادر می شود و در مورد جرائم حدی و دیه یا قصاص امکان صدور تعلیق حکم و مجازات وجود ندارد. لازم به ذکر است که در تعلیق مجازات، مجرم تنها از جنبه عمومی مجازات رهایی می یابد اما جنبه خصوصی مجازات پابرجاست و حکم به پرداخت خسارت یا دیه در این موارد اجرا می شود.
موثر نبودن اجرای تعلیق مجازات در حق مدعی خصوصی
صدور قرار معلق نمودن اجرای مجازات به معنای برائت کامل از نتایج جرم نیست، بلکه مجرم تنها از جنبهی عمومی مجازات رهایی مییابد و جنبهی خصوصی مجازات فقط در صورت گذشتِ شاکی خصوصی زایل میشود و گرنه همچنان ادامه مییابد.
تعلیق اجرای مجازات با توجه به ماده ۵۱ قانون مجازات اسلامی، در حق مدعی خصوصی تاثیری ندارد. بر اساس این ماده « تعلیق اجرای مجازات محکوم نسبت به حق مدعی خصوصی تأثیری ندارد و حکم پرداخت خسارت یا دیه در این موارد اجرا میشود».
بنابراین در صورتی که مدعی خصوصی دادخواست ضرر و زیان داده باشد یا در مورد دیه، تقاضا کند، تعلیق اجرای مجازات در امر حقوقی اثری نداشته و دادگاه وفق مقررات نسبت به این موضوع رسیدگی خواهد کرد.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری