قرار موقوفی تعقیب به چه معناست؟
نوشته پیش رو توسط وکیل کیفری در خصوص قرار موقوفی تعقیب و موارد صدور قرار موقوفی تعقیب و نحوه اعتراض به قرار موقوفی تعقیب برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. هنگامی که جرمی اتفاق می‌افتد، ابتدا باید تحقیقاتی برای کشف حقیقت صورت بگیرد. در جریان انجام تحقیقات در دادسرا یا دادگاه ممکن است قراری به نام قرار موقوفی تعقیب صادر شود. این قرار باعث میشود تعقیب متهم متوقف و پرونده از نوبت رسیدگی خارج گردد.
قرار موقوفی تعقیب یک قرار شکلی است که به موجب آن مقام قضایی بدون اینکه وارد ماهیت وقوع یا عدم وقوع بزه شود تعقیب جزایی متهم را به جهتی از جهات قانونی موقوف می نماید. عواملی هستند که دعوای عمومی در صورت برخورد با آنها به طور کلی و برای همیشه ساقط میشود. همیشه در دادسرا یک اصل وجود دارد و آن این است که اگر متهم تحت تعقیب قرارگرفت، رسیدگی و تحقیقات در مورد اتهام او متوقف نمیشود، مگر آنکه به موجب قانون مرجع تحقیق، توقف تحقیقات را ضروری بداند.
برای مثال اگر متهم مرتکب کلاهبرداری گردید، پس از ارتکاب جرم در حین تحقیقات فوت کند ویا مشمول موارد دیگر ماده 13 قانون آیین دادرسی قرار گیرد، تعقیب امر کیفری متوقف میگردد و مرجع تحقیق قرار موقوفی تعقیب را صادر می نماید. البته این قرار در هر مرحله ازدادرسی حتی در دادگاه هم صادر میگردد.
موارد صدور قرار موقوفی تعقیب چیست؟
ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری موارد صدور قرار موقوف تعقیب را اینگونه بیان میدارد که « تعقیب امر کیفری که طبق قانون شروع شده است و همچنین اجرای مجازات موقوف نمیشود مگر در موارد زیر» :
- فوت متهم یا محکوم علیه
- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی درجرایم قابل گذشت
- شمول عفو
- نسخ مجازات قانونی
- شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون
- توبه متهم
- اعتبار امر مختوم
نکته : در صورت صدور حکم قطعی علیه محکوم علیه و حدوث هریک از جهات ماده 13 ق آ د ک مرجع قضائی قرار موقوفی اجراء صادر مینماید.
۱- فوت متهم
فوت متهم یا محکوم علیه یکی از علل سقوط دعوای عمومی است. در صورتی که فوت متهم یا محکوم علیه مقدم بر تعقیب امر جزایی باشد و هنوز تعقیب به جریان نیفتاده پرونده بایگانی می شود . اگر فوت متهم در جریان تعقیب و رسیدگی اتفاقی افتد، دادسرا یا دادگاه مبادرت به صدور قرار موقوفی تعقیب مینماید.
اگر فوت متهم پس از صدور حکم قطعی باشد این حکم قابل اجرا نیست و قرار موقوفی اجرا صادر می شود. با فوت متهم مجازات ساقط می شود مانند حبس و غیره، ولی دیه از آنجا که جنبه جبران خسارت دارد با فوت مرتکب ساقط نمیشود و از ماترک متوفی وصول میگردد. مستند آن ماده 535 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد « هر گاه شخصی محکوم به پرداخت دیه شود در صورت تقاضای محکوم له قاضی اجرای احکام ، دیه را از ما ترک محکوم علیه استیفا می کند.»
۲- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت
گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت متصور است. در صورت رضایت شاکی قرار موقوفی تعقیب یا اجرا صادر میشود و در جرایم غیر قابل گذشت امکان تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی با درخواست محکوم علیه توسط مرجع رسیدگی امکان پذیراست.
اصل، گذشت شاکی در جرایم تعزیری قابل گذشت است. گذشت شاکی در قصاص نفس و عضو و در حد قذف و حد سرقت تسری دارد و در سایر حدود مثل زنا و لواط، تاثیری در سقوط و تخفیف مجازات ندارد. گذشت شاکی جنبه عمومی جرم را از بین می برد، لذا گذشت شاکی، حق شاکی برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم را از بین نمی برد.
۳- شمول عفو
حسب ماده 97 قانون مجازات اسلامی، عفو عمومی که به موجب قانون در جرایم موجب تعزیری اعطا می شود تعقیب و دادرسی و حتی اجراء حکم را موقوف مینماید. عفو در جرایم تعزیری متصور است. دیه، قصاص، حق الناس و جبران خسارت از شمول عفو خارج هستند. صدور قرار موقوفی تعقیب فقط مختص عفو عمومی میباشد.
۴- نسخ مجازات قانونی
در مقررات و نظامات دولتی، مجازات باید به موجب قانونی باشد که قبل از وقوع جرم مقرر شده است. لیکن، چنانچه پس از وقوع جرم، قانونی وضع شود که مبنی بر تخفیف یا عدم اجرای مجازات یا مساعد به حال مرتکب وضع شود در صورتی که نسخ قانون، در جریان تعقیب و قبل از صدور حکم قطعی باشد، قرار موقوفی تعقیب صادر می شود و اگر پس از صدور حکم قطعی باشد قرار موقوفی اجرا صادر می شود.
۵- مرور زمان
حسب مواد قانون مجازات اسلامی، مرور زمان به سه دسته تقسیم می گردد. مرور زمان شکایت، مرور زمان تعقیب، مرور زمان اجرای حکم. مرور زمان شکایت، مرور زمان صرفا در جرایم تعزیری قابل گذشت متصور است و متضرر از جرم ظرف یکسال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم باید شکایت نماید، در غیر این صورت حق شکایت کیفری او ساقط میشود، مگر در موارد خاص.
۶- توبه متهم
توبه متهم در مواد 114 تا 119 قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است، که بعنوان یکی از علل سقوط دعوای عمومی می باشد و از موارد صدور موقوفی تعقیب است. در جرایم تعریزی 6 تا 8 چنانچه مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود مجازات ساقط میگردد. در سایر جرایم تعزیری در صورت توبه مرتکب، دادگاه مخیر است مجازات را تخفیف دهد.
دیه، قصاص، حد قذف و حد محاربه با توبه ساقط نمیگردد. متهم باید قبل از صدور حکم قطعی ادله توبه خود را در دادسرا یا دادگاه ارائه نماید. اگر دادستان مخالف سقوط و تخفیف مجازات متهم متعاقب توبه مرتکب باشد میتواند به مرجع تجدید نظر اعتراض کند.
۷- اعتبار امر مختوم
وقتی که رسیدگی به امر کیفری به حکم قطعی و نهایی منتهی میشود، میگویند حکم اعتبار امر مختوم را کسب نموده است و در نتیجه دعوی عمومی ساقط میشود و قابل طرح مجدد در مراجع قضایی نخواهد بود و در صورت طرح دعوی منجر به صدور قرار موقوفی تعقیب یا اجرا میگردد. از شرایط مربوط به اعتبار امر مختوم، وحدت موضوع، وحدت طرفین، وحدت سبب میباشد.
اعتراض به قرار موقوفی تعقیب و مهلت آن
بازپرس پس از پایان تحقیقات چنانچه تشخیص دهد مورد از جهات موقوفی تعقیب است، قرار موقوفی تعقیب صادر می نماید. و پرونده را فوری نزد دادستان یا دادیار اظهار نظر ارسال می نماید تا نظر خود را به طور کتبی اعلام کند، در صورت موافقت دادستان با قرار مذکور، قرار موقوفی تعقیب به شاکی ابلاغ می گردد.
شاکی میتواند ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ قرار اعتراض نماید. رسیدگی به اعتراض شاکی در دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به آن اتهام را دارد. و تصمیم دادگاه در این خصوص قطعی است. هر گاه دادگاه رای بر قرار موقوفی تعقیب صادر نماید و متهم در بازداشت باشد بلافاصله، به دستور دادگاه آزاد می شود. شاکی میتواند به قرار صادره از دادگاه ظرف 20 روز برای اشخاص مقیم ایران و ظرف دو ماه برای اشخاص مقیم خارج از کشور تجدید نظر خواهی نماید.
نحوه اعتراض به قرار موقوفی تعقیب
شاکی برای شکایت به قرار موقوقی تعقیب باید در مهلت 10 پس از رویت ابلاغیه نسبت به اعتراض آن اقدام نماید.برای اعتراض باید لایحه اعتراض خود را تنظیم و به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و اعتراض خود را ارسال کند .
پس از اعتراض به قرار موقوفی تعقیب، پرونده در دادگاه صالح کیفری اعم از دادگاه کیفری یک یا دو مورد رسیدگی قرار می گیرد و در شرایطی که دادگاه قرار صادره از دادسرا را تایید نماید ، این قرار دیگر قابل اعتراض مجدد نمی باشد.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل کیفری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
