قرار ترک تعقیب چیست؟
قرار ترک تعقیب موضوع ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، یکی از قرارهای قضایی است که توسط دادستان و در مرحله تحقیقات مقدماتی صادر می شود. مطابق با ماده مذکور در جرایم قابل گذشت، شاکی می تواند تا پیش از احراز مجرمیت متهم و صدور کیفرخواست توسط دادستان، ترک تعقیب متهم را تقاضا نماید. با صدور این قرار، تعقیب متهم متوقف می شود و متهم پرونده، دیگر، در معرض پیگیری اتهام و جرم مورد شکایت، نخواهد بود.
قرار ترک تعقیب فقط به درخواست شاکی صادر می شود و پس از صدور آن امکان تعقیب متهم فقط تا یکسال از تاریخ صدور امکانپذیر است. مستند قانونی قرار ترک تعقیب ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد.
مطابق ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری «در جرائم قابل گذشت، شاکی می تواند تا قبل از صدور کیفرخواست، درخواست ترک تعقیب کند. در این صورت، دادستان قرار ترک تعقیب صادر می کند. شاکی می تواند، تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار، تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب، درخواست کند». در ادامه این نوشتار شرایط قانونی و نحوه صدور ترک تعقیب را مورد بررسی قرار می دهیم جهت مشاوره با وکیل کیفری تماس بگیرید.
شرایط و مراحل صدور قرار ترک تعقیب چیست؟
مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی، صدور قرار ترک تعقیب در صورتی ممکن است که شرایط قانونی زیر وجود داشته باشد :
- جرم قابل گذشت باشد؛ به تصریح ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری صدور قرار ترک تعقیب تنها در مورد جرایم قابل گذشت ممکن است. مطابق با ماده 104 قانون مجازات اسلامی منظور از جرایم قابل گذشت جرایمی هستند که جز با شکایت شاکی، رسیدگی به آنها ممکن نیست. همچنین رسیدگی به این جرایم با گذشت شاکی متوقف می شود.
- درخواست صدور ترک تعقیب، تنها تا پیش از صدور کیفرخواست ممکن است. بنابراین در صورتی که کیفرخواست صادر شده باشد، دادستان نمی تواند قرار ترک تعقیب صادر کند.
- طبق قسمت اخیر ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی می تواند تا یک سال از زمان صدور قرار ترک تعقیب، تعقیب مجدد متهم را از دادسرا تقاضا کند. انجام این کار تنها برای یک بار ممکن است.
- اصولاً صدور قرار ترک تعقیب از اختیارات دادستان است، با این وجود در مورد جرایمی مثل جرایم جنسی و جرایم تعزیری درجه 7 و 8 که تحقیقات مقدماتی آن مستقیماً در دادگاه شروع می شود، مقام صادر کننده ترک تعقیب قاضی دادگاه خواهد بود.
- صدور قرارترک تعقیب ، فقط یک بار امکانپذیر است و امکان صدور مجدد آن نیست و شاکی تواند، ظرف یک سال از تاریخ صدور، رسیدگی مجدد به دعوی را درخواست کند.
تفاوت قرار ترک تعقیب با گذشت شاکی خصوصی
نتیجه عملی گذشت و صدور قرار ترک تعقیب در مورد جرایم قابل گذشت یکسان است و هر دو به توقف تحقیقات مقدماتی منجر می گردند. با این حال میان این دو نهاد حقوقی تفاوت های قانونی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- صدور ترک تعقیب تنها در مورد جرایم قابل گذشت ممکن است. این در حالی است که گذشت شاکی خصوصی هم در جرایم قابل گذشت امکان دارد و هم در جرایم غیرقابل گذشت. گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت به توقف تحقیقات و رسیدگی منجر می شود. این در حالی است که گذشت شاکی در مورد جرایم غیرقابل گذشت معمولاً امکان تخفیف مجازات مرتکب را فراهم می سازد.
- با گذشت شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت، بزه دیده دیگر حق نخواهد داشت تعقیب کیفری را بر علیه متهم شروع کند. این در حالی است که با صدور این قرار، بزه دیده می تواند برای یک بار دیگر در طول یک سال، دوباره بر علیه متهم شکایت کیفری طرح نماید.
- همانطور که از ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری بر می آید، صدور قرار ترک تعقیب تنها تا پیش از صدور کیفرخواست و قرار جلب به دادرسی امکان دارد. لیکن شاکی در هر مرحله از مراحل رسیدگی (تحقیقات مقدماتی، رسیدگی در دادگاه، تجدید نظر و اجرای حکم) می تواند از شکایت کیفری صرف نظر کند.
نکات تکمیلی در خصوص ترک تعقیب
قرار ترک تعقیب نخستین بار در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1378، پیش بینی شد. با نسخ قانون مزبور به موجب قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392، تغییرات قانونی در مورد این قرار ایجاد شد.
به طور کلی این قرار از جمله نهادهای حمایتی قانونی برای شاکی یا بزه دیده جرم به شمار رفته و در راستای سیاست بزه دیده مداری مورد توجه قرار می گیرد. از جمله نواقص قانونی در مورد ترک تعقیب می توان به این نکته اشاره کرد که این نهاد حمایتی تنها در مرحله تحقیقات مقدمات و در دادسرا قابلیت صدور دارد.
نکته حائز اهمیت در خصوص صدور این قرار این است که با صدور ترک تعقیب، پرونده کیفری مشمول اعتبار امر مختومه قرار نمی گیرد. بنابراین موضوعاتی از قبیل مرور زمان در موارد صدور این قرار جاری نمی گردد.
همچنین باید توجه داشت این قرار غیرقابل اعتراض است و در قانون راهکاری برای اعتراض به این قرار پیش بینی نشده است. البته چنانچه پرونده به دلایل دیگری دوباره به جریان بیفتند، شاکی یا متهم می تواند در ذیل اعتراض به رای اصلی، نسبت به صدور قرار ترک تعقیب نیز اعتراض نماید.
سوالات متدوال
مرجع صالح برای صدور قرار ترک تعقیب چیست؟
مرجع صالح برای صدور ترک تعقیب دادسرایی که شکایت و پرونده کیفری در آنجا مطرح و در حال پیگیری است.
آیا شکایت مجدد بعد از قرار ترک تعقیب امکانپذیر است؟
بله، بعد از صدور ترک تعقیب شاکی می‌تواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند.
آیا تقاضای صدور قرار ترک تعقیب در دادگاه امکانپذیر است؟
خیر، مطابق ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری تقاضای صدور قرار ترک تعقیب فقط در مرحله تحقیقات مقدماتی و قبل از صدور کیفرخواست امکانپذیر است.
نتیجه قرار ترک تعقیب چیست؟
با صدور قرار ترک تعقیب اگر متهم زندانی باشد آزاد می شود و اگر وثیقه سپرده باشد منجر به آزادی وثیقه خواهد شد. همچنین در صورتی که برای تامین خواسته مالی توقیف باشد از آن رفع توقیف خواهد شد.
آیا قرار ترک تعقیب قابل اعتراض است؟
خیر، قرار ترک تعقیب قابل اعتراض از طرف شاکی و متهم نیست و قرار صادره قطعی می باشد.
نمونه تقاضای ترک تعقیب
ریاست محترم دادسرای………..
اینجانب، شاکی پرونده شماره …………………..، فرزند ………….. دارای کد ملی ……………………… به عنوان شاکی پرونده شماره کلاسه ……………… مورخ ………………… مطروحه در آن شعبه محترم، در خصوص جرم ……………….، با توجه به قابل گذشت بودن جرم صورت گرفته و با توجه به توافقات حاصله بین اینجانب و متهم با استناد به ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، از آن مقام محترم، تقاضای صدور قرار ترک تعقیب، در خصوص پرونده مذکور را دارم.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.
