قرار بایگانی پرونده در امور کیفری چیست؟
قرار بایگانی پرونده به عنوان یکی از نهادهای تخفیفی، در مرحله تحقیقات مقدماتی صادر می شود. رکن قانونی برای تجویز قرار بایگانی پرونده ماده 80 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد. مطابق با این ماده صدور قرار بایگانی پرونده، تنها در مورد جرایم تعزیری هفت و هشت امکان دارد.
بنابراین صدور قرار بایگانی پرونده در مورد جرایم تعزیری 1 تا 6 و همچنین جرایم مستوجب قصاص، حد و دیه ممکن نیست. طبق ماده 19 قانون مجازات اسلامی مجازات های تعزیری درجه 7 و 8 سبک ترین مجازات های تعزیری می باشند که موارد آن از قرار زیر است :
- مجازات تعزیری درجه 7؛ از نود و یک روز تا شش ماه حبس. جزای نقدی بیش از ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال. از یازده تا سی ضربه شلاق. تا شش ماه محرومیت از حقوق اجتماعی.
- مجازات تعزیری درجه 8؛ زندان تا سه ماه. تا ده میلیون ریال جزای نقدی. شلاق تا ده ضربه.
طبق ماده 80 قانون آیین دادرسی کیفری صدور قرار بایگانی پرونده، با مقام قضایی است. با توجه به این که طبق ماده 340 قانون آیین دادرسی کیفری، تحقیقات مقدماتی جرایم تعزیری درجه 7 و 8 در دادگاه کیفری انجام می گیرد، صدور این قرار اصولاً توسط قاضی دادگاه انجام می گیرد.
شرایط صدور قرار بایگانی پرونده
طبق ماده 80 قانون آیین دادرسی کیفری، برای صدور قرار بایگانی پرونده باید شرایط قانونی زیر وجود داشته باشد :
- فقدان سابقه محکومیت موثر کیفری؛ صدور قرار بایگانی کردن پرونده، تنها در صورتی ممکن است که متهم فاقد سوء پیشینه کیفری باشد. منظور از سوء پیشینه موارد محرومیت از حقوق اجتماعی موضوع مواد 25 و 26 قانون مجازات اسلامی است. برای مثال چنانچه متهم در فاصله کمتر از هفت سال گذشته مرتکب جرم تعزیری درجه 1 شده باشد، صدور قرار بایگانی نمودن پرونده در مورد اتهام جدید وی ممکن نیست.
- شاکی خصوصی وجود نداشته یا گذشت کرده باشد.
- وضع اجتماعی متهم، سوابق وی و شیوه ارتکاب جرم به گونه ای باشد که مانعی برای صدور قرار بایگانی وجود نداشته باشد.
- در صورت ضرورت از متهم التزام کتبی برای رعایت مقررات قانونی اخذ گردد.
قابلیت اعتراض به قرار بایگانی کردن پرونده
به موجب تبصره ماده 80 قانون آیین دادرسی کیفری، قرار بایگانی پرونده به مدت ده روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظر است. مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض نسبت به این قرار، دادگاه تجدید نظر استان می باشد.
نکات قانونی در خصوص صدور قرار بایگانی کردن پرونده
- با صدور قرار بایگانی پرونده، تعقیب متهم متوقف می شود. بنابر قسمت اخیر ماده 80 قانون آیین دادرسی کیفری، صدور قرار بایگانی پرونده تنها برای یک بار ممکن است. بنابراین چنانچه متهم پیش از این یک بار از معافیت مذکور در ماده 80 قانون آیین دادرسی کیفری استفاده کرده باشد، صدور قرار بایگانی پرونده برای دومین بار در مورد وی ممکن نیست. بنابر تصریح ماده فوق، صدور این قرار تنها تا پیش از احراز مجرمیت متهم و صدور کیفرخواست و جلب به دادرسی ممکن است.
- صدور قرار بایگانی پرونده، تنها در مرحله انجام تحقیقات مقدماتی جرایم تعزیری 7 و 8 ممکن است. در واقع پس از صدور کیفرخواست و قرار جلب به دادرسی صدور قرار بایگانی پرونده مجوز قانونی ندارد. همچنان باید در نظر داشت که صدور این قرار در صلاحیت اختیاری مقام قضایی قرار دارد و وی مجبور نیست این قرار را صادر نماید. اعتراض به این قرار ممکن است توسط متهم یا شاکی خصوصی انجام شود.
- صدور قرار بایگانی کردن پرونده تنها برای یک بار ممکن است.
- در مورد صدور این قرار باید توجه داشت که صدور این قرار در صورتی جایز است که متهم سابقه محکومیت موثر کیفری نداشته باشد. شایان توجه است که قرار بایگانی پرونده با قرار ترک تعقیب موضوع ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری متفاوت است. قرار ترک تعقیب با گذشت شاکی خصوصی در جرایم تعزیری قابل گذشت صادر می شود.
- با صدور قرار ترک تعقیب، شاکی خصوصی می تواند برای یک بار دیگر در طول مدت یک سال، شکایت کیفری را بر علیه متهم دوباره طرح نماید. تفاوت دیگر قرار ترک تعقیب با قرار بایگانی پرونده در این است که صدور قرار ترک تعقیب در مورد همه جرایم تعزیری قابل گذشت ممکن است. این در حالی است که صدور قرار بایگانی کردن پرونده تنها در مورد جرایم تعزیری درجه 7 و 8 امکان دارد.
مستند قانونی قرار بایگانی پرونده
ماده ۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری « در جرائم تعزیری درجه هفت و هشت، چنانچه شاکی وجود نداشته یا گذشت کرده باشد، در صورت فقدان سابقه محکومیت موثر کیفری، مقام قضائی می تواند پس از تفهیم اتهام با ملاحظه وضع اجتماعی و سوابق متهم و اوضاع و احوالی که موجب وقوع جرم شده است و در صورت ضرورت با اخذ التزام کتبی از متهم برای رعایت مقررات قانونی، فقط یک بار از تعقیب متهم خودداری نماید و قرار بایگانی پرونده را صادر کند. این قرار ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض است.
تبصره ـ مرجع تجدیدنظر قرار موضوع این ماده و سایر قرار های قابل اعتراض مربوط به تحقیقات مقدماتی جرائمی که به طور مستقیم در دادگاه رسیدگی می شوند، دادگاه تجدیدنظر است.»
جهت مشاوره حقوقی با گروه وکلای یعقوبی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.
