قرار منع تعقیب چیست؟
نوشته پیش رو توسط وکیل کیفری در خصوص قرار منع تعقیب و نحوه اعتراض به قرار منع تعقیب برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گزدیده است. یکی از قرار های پرکاربردی که توسط دادسرا ها صادر می شود قرار منع تعقیب است. این قرار در مواردی صادر میشود که رفتار ارتکابی جرم نباشد یا رفتار ارتکابی جرم باشد اما دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود ندارد.
مقام تحقیق ( بازپرس یا دادیار ) مکلف است، پس از خاتمه و تکمیل تحقیقات مقدماتی نسبت به موضوع، رسیدگی کرده و قرار نهایی را صادر کند، قراری که در دادسرا صادر و دلیل آن جرم نبودن عمل ارتکابی یا عدم کفایت ادله و عدم انتساب اتهام به متهم باشد قرار منع تعقیب می نامند.
موارد صدور قرار منع تعقیب چیست؟
1 – جرم نبودن عمل ارتکابی : یعنی عمل ارتکابی متهم، در زمان ارتکاب آن با توجه به قوانین، جرم نباشد. یعنی قانونگذار طبق قانون مجازات اسلامی برای آن مجازاتی مقرر نکرده باشد. به عنوان مثال شخصی مبلغی را برای مدتی به دیگری قرض می دهد پس از پایان مدت مقرر، بدهکار از بازپرداخت بدهی خود امتناع می کند و طلبکار علیه او به عنوان کلاهبرداری شکایت می کند در حالیکه موضوع حقوقی است و فاقد وصف کیفری است و مطالبه طلب مستلزم تقدیم دادخواست حقوقی است.
2 – فقدان ادله کافی : برای انتساب جرم به متهم در این حالت بر خلاف مورد اول عمل انتسابی به متهم جرم است و تحقیقات هم حاکی از ارتکاب آن دارد، ولی دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود ندارد.
3 – عدم انتساب اتهام به متهم : در این حالت عمل مجرمانه است و دلایل هم وجود دارد ولی بعد از تحقیقات معلوم میشود که ارتکاب جرم از ناحیه متهم معرفی شده نبوده است، و یا به دلایل قانونی ( علل موجه جرم ) یا ( عوامل مسئولیت کیفری ) مانند دفاع مشروع و صغر سن متهم قابل تعقیب نباشد.
اعتراض شاکی به قرار منع تعقیب
حسب ماده ۲۷۰ ق آیین دادرسی کیفری، شاکی می تواند به قرار صادره از دادسرا اعتراض نماید. در صورتی که نسبت به قرار منع تعقیب اعتراض شود، پرونده به دادگاه کیفری۲ ارسال می شود. اگر دادگاه اعتراض شاکی رو بپذیرد و قرار منع تعقیب را نقض کند، قرار جلب دادرسی صادر خواهد کرد و پرونده را برای اخذ تامین و اخذ آخرین دفاع از متهم به دادسرا عودت خواهد داد.
مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب
اگر دادگاه اعتراض شاکی را نپذیرد، قرار منع تعقیب را تایید خواهد کرد و این تصمیم دادگاه قطعی و غیر قابل اعتراض است. مهلت اعتراض به قرار مذکور برای اشخاص مقیم ایران ۱۰ روز و برای افراد مقیم خارج از کشور یک ماه از تاریخ ابلاغ است.
مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض قرار منع تعقیب
اعتراض شاکی نسبت به قرار منع تعقیب صادره از دادسرا در جلسه فوق العاده دادگاه صورت می‌گیرد. اگر دادگاه اعتراض شاکی را موجه بداند مکلف است آن قرار را نقض کند در غیر این صورت قرار مذکور را تایید می نماید و تصمیم دادگاه در این خصوص قطعی است. مگر در مورد منع تعقیب در جرایم موضوع بندهای الف، ب، پ، ت ماده ۳۰۲ قانون آ د ک که در صورت تایید این قرار مطابق مقررات قابل تجدید نظر است.
اقدام بازپرس بعد از صدور قرار منع تعقیب
در صورتی که بازپرس قراری مبنی بر منع تعقیب صادر کند، مکلف است آن را فوراً به نظر دادستان یا دادیار اظهار نظر برساند. دادستان یا دادیار اظهار نظر ملکف است حداکثر ظرف سه روز از تاریخ وصول نظر بازپرس، پرونده را ملاحظه و نظر خود را به طور کتبی اعلام نموده و پرونده را نزد بازپرس عودت دهد.
نکته : در صورت موافقت دادستان با منع تعقیب صادره از سوی بازپرس، بلافاصله قرار تأمین ( قرار کفالت، قرار وثیقه ) یا نظارت قضایی ملغی شده و نیازی به قطعیت قرار مزبور نیست و اگر متهم در بازداشت باشد، بلافاصله آزاد می شود و قاضی مربوطه مکلف است از قرار تامین ماخوذه رفع اثر نماید.
آیا قرار منع تعقیب در صورت قطعیت از اعتبار امر مختومه برخوردار است؟
قرار منع تعقیبی که به علت جرم نبودن عمل ارتکابی صادر گردیده و قطعی شده از اعتبار امر مختومه برخوردار است و نمی توان متهم را به همان اتهام تعقیب کرد. قرار منع تعقیبی که به علت عدم کفایت دلیل از دادسرا صادر گردیده و قطعی شده است، فقط در صورت کشف دلایل جدید تحت شرایطی، می توان متهم را دوباره به همان اتهام تعقیب کرد.
شرایط تعقیب مجدد قرار منع تعقیب
اگر قرار منع تعقیب در دادسرا قطعی نگردیده و نسبت به آن اعتراضی صورت نگرفته باشد با نظر دادستان می توان متهم را فقط برای یکبار دیگر تعقیب کرد. اگر نسبت به قرار اعتراض گردد و آن قرار در دادگاه قطعی شده باشد با درخواست دادستان و اجازه دادگاه صالح، می توان متهم را فقط برای یکبار به اتهام همان جرم تعقیب نمود.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل کیفری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
