مجازات حدی چیست؟
مجازات حدی چیست؟ به گفته وکیل کیفری مجازات حدی در کشور ما یکی از مهم ترین مجازات ها می باشد. در لغت حد به معنای منع می باشد. لذا، طبق این تعریف چنین بر می آید که مجازات حدی به مجازات هایی گفته می شود که به دلیل مشقت و سختی موجود در آن موجب می شود که مردم از انجام کارها و جرایم خلاف منع شوند و این امر باعث محدودیتشان در ارتکاب جرم می گردد.
بنابراین یکی ازعلل جلوگیری از بروز چنین جرایمی در جامعه همین دلیل می باشد. طبق قانون و اصول فقه به طور کلی مجازات های حدی عبارت است از : اعدام، شلاق، سنگسار، تبعید، قطع عضو و صلب
مجازات حدی به مجازات هایی گفته می شود که مقدار و نوع آنها در فقه اسلامی مشخص شده است و بر طبق همان مجازات مشخص شده ، اعمال خواهند شد. بنابراین با بقیه مجازات ها که قانونگذار از روی جرم و شرایط و عرف جامعه به بررسی آن می پردازد فرق می کند. لذا این امر وجه تمایز بین مجازات حد و سایر مجازات ها است.
نکته حائز اهمیت در مجازات حدی این است که قاضی نمی تواند میزان و کیفیت نوع حد را تغییر دهد یا مجازات حدی را کمتر کند و یا به طور کلی از آن صرف نظر کند.
انواع مجازات حدی :
1 – زنا با محارم نسبی :
- منظور از محارم نسبی، خاله، دایی، پدر، مادر، خواهر و برادر و … است که هم مرد و هم زن مجازاتشان اعدام است.
- زنا با همسر پدر : که در اینجا مجازات مرد اعدام است.
- زنای مرد غیر مسلمان با زن مسلمان : که مجازات مرد اعدام است.
- زنای به عنف و اکراه : که همان تجاوز جنسی به زور و اجبار است موجب اعدام مرد می شود.
- لواط : لواط رابطه جنسی مرد با مرد دیگر است. مردی که فاعل است؛ مجازاتش در صورت اجبار و اکراه اعدام است و مفعول در هر صورت مجازاتش اعدام است.
- تفخیذ : قرار دادن آلت تناسلی مرد بین ران یا نشیمنگاه مرد دیگر می باشد. در تفخیذ اگر فاعل غیرمسلمان و مفعول مسلمان باشد؛ در این صورت مجازات فاعل اعدام است.
- سب النبی : هر کس پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم و یا هریک از انبیاء عظام الهی را دشنام دهد یا نسبت زنا و لواط دهد ساب النبی است و به اعدام محکوم می شود.
- سرقت حدی : مجازات سرقت حدی در مرتبه چهارم اعدام است.
- محاربه : محاربه یعنی کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. یکی از مجازات های محاربه اعدام است. البته مجازات های دیگری هم دارد که بنا به تشخیص قاضی یکی از مجازات های اعدام، تبعید، قطع عضو یا صلب در نظر گرفته می شود.
- افساد فی الارض : هر کس که به طور گسترده مرتکب جنایاتی مانند اخلال در سیستم اقتصادی کشور، تخریب و آتش کشیدن، برپایی مراکز فساد و فحشا و … شود مجازات آن اعدام است. جرم افساد فی الارض بسیاری از جرایم را در می گیرد. زمانیکه جرمی به صورت شدید و گسترده انجام شود اصولا افساد فی الارض است.
- بغی : گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کنند باغی محسوب می شود و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می شوند.
2 – جرایمی که مجازات ان رجم ( سنگسار ) است :
در جامعه کنونی این مجازت تقریبا به ندرت اجرا می شود و یا به طور کل انجام نمی شود. سنگسار یک نوع مجازاتی است که ریشه در اصول فقه جامعه دارد و مجازات افرادی است که با وجود داشتن همسر دائمی که هر موقع بخواهد می توانند با او نزدیکی داشته باشند، به همسر خود خیانت کرده و با فرد دیگر رابطه جنسی برقرار می کند.
حال اگر یک زن متاهل اقدام به رابطه ی جنسی با مردی کند زنای محصنه و اگر مرد متاهل باشد، زنای محصن نامیده می شود. و مجازات زن و مرد دارای شرایط احصان، سنگسار است.
3 – جرایمی که مجازات ان شلاق حدی است :
- در مورد زنای با محارم نسبی اگر زن زناکار بالغ باشد و مرد زناکار بالغ نباشد مجازات برای زن ۱۰۰ ضربه شلاق حدی است.
- اگر مرد متاهل قبل از رابطه جنسی با همسرش با زن دیگری نزدیکی کند، ۱۰۰ ضربه شلاق مجازات اوست.
- در جرم تفخیذ که توضیح داده شد برای فاعل مجازات ۱۰۰ ضربه شلاق حدی را اجرا می کنند.
- زنا در صورتی که توافقی باشد یعنی دختر و پسری که متاهل نیستند و با رضایت با هم نزدیکی می کنند؛ هم دختر و هم پسر ۱۰۰ ضربه شلاق مجازاتشان است.
- مجازات مساحقه (همجنس گرایی زنان) ۱۰۰ ضربه شلاق است.
- مجازات قوادی (کسی که افرادی را به هم معرفی می کند تا با هم زنا یا لواط کنند) ۷۵ ضربه شلاق حدی است.
- مجازات قذف (کسی که به دیگران نسبت زنا یا لواط می دهد)، ۸۰ ضربه شلاق حدی است.
- مجازات مصرف مشروبات الکی، ۸۰ ضربه شلاق حدی است.
4 – جرایمی که مجازاتش قطع دست است :
در جرایم محاربه قطع عضو از دایره اختیارات قاضی پرونده می باشد. بدین حالت که قطع دست راست و پای چپ را برای محارب اجرا کرده و این امر از جمله اختیاراتش می باشد.
همینطور در خصوص سرقت حدی که در مرحله اول ۴ انگشت دست راست سارق را قطع می کنند و اگر سارق مجددا مرتکب جرم سرقت حدی شود پای چپ سارق را از پایین برآمدگی به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند قطع می کنند.
5 – جرایمی که مجازات آن صلب است :
در اصطلاح صلب به معنی به صلیب کشیدن است و از آن دسته مجازاتی می باشد که در کشور ما به طور تقریبی یا انجام نمی شود یا به ندرت انجام می گیرد. اما به دلیل اینکه این مجازات در فقه کشور ما امده است، قانون مجازات اسلامی آن را از زمره مجازات ها به حساب می آورد. لذا نمی توان به اصول فقه کشور بی تفاوت بود و یا از قوانین وضع شده در آن چشم پوشی کرد. این جرم هم برای جرم محاربه در نظر گرفته می شود.
تاثیر توبه در جرایم حدی :
در قانون جدید، در جرایم موجب حد به استثناي قذف و محاربه، هرگاه متهم قبل از اثبات جرم توبه کند و ندامت و اصلاح او براي قاضی محرز شود، حد از او ساقط می شود، همچنین قانونگذار در قانون جدید تاکید کرده است که اگر جرم با اقرار ثابت شود، در صورت توبه مرتکب پس از ارتکاب جرم، دادگاه می تواند عفو مجرم را از رئیس قوه قضائیه درخواست کند.
پیش بینی توبه در بخش کلیات قانون مجازات از نو آوري هاي قانون جدید در کنار سایر عوامل سقوط مجازات محسوب می شود. موضعی که در قانون جدید نسبت به نقش توبه در سقوط مجازاتها گرفته شده است نسبت به موارد مختلف متفاوت می باشد، به طوري که در جرایم موجب حد به استثناء قذف و محاربه هر گاه متهم قبل از اثبات جرم توبه کند، حد از او ساقط می گردد.
تاثیر مرور زمان در جرایم حدی
در قانون مجازات اسلامی مرور زمان تنها شامل تعزیرات می باشد و مرور زمان هیچ اثری درجرایم حدی ندارد. به عنوان مثال در جرم انتقال مال غیر اگر چندین سال مجازات او، با رعایت شرایطی، به اجرا گذاشته نشود ، دیگر مجازات انتقال مال غیر قابل اجرا نمی باشد اما به عنوان مثال در جرم قذف، اگر جرم قذف کننده ثابت شود، با گذشت زمان طولانی باز هم حکم اجرا خواهد شد.
شرایط اجرای مجازات حدی
مهم ترین شرط اجرای مجازات حدی این است که مرتکب جرم در حین ارتکاب جرم بالغ و عاقل باشد، و به صورت عمدی قصد انجام جرم را داشته باشد.
در جرایم حدی مرتکب جرم باید بداند که عملی که انجام می دهد یک عمل حرام و جرم است و به مجازات آن آگاهی داشته باشد و بداند که انجام جرم مسئولیت کیفری به دنبال دارد. مثلا اگر کسی بدون اینکه بداند خوردن مشروبات الکلی جرم است و در دادگاه ثابت شود که وی آگاهی به حرام بودن و مجازات شلاق نداشته است، مجازات نمی شود.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
