شکایت کیفری از چک برگشتی
نوشته پیش رو توسط وکیل وصول مطالبات در خصوص شکایت کیفری از چک برگشتی و نحوه شکایت کیفری از چک و مجازات چک کیفری برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است.
نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی
یکی دیگر از راه های شکایت از چک، شکایت کیفری از طریق دادگاه های کیفری می باشد. در این روش، دارنده چک به هر علتی مانند بسته بودن حساب صادر کننده، نبودن مبلغ کافی، عدم تطابق امضاء، قلم خوردگی یا اختلاف در متن چک، باید ابتدا نسبت به برگشت زدن چک در بانک اقدام نماید و پس از آن از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت نماید تا بتواند مراحل بعدی شکایت خود را آغاز نماید.
دارنده برای شروع شکایت کیفری از چک برگشتی، باید با اصل چک و گواهی عدم پرداخت صادره از بانک به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و نسبت به ثبت شکایت خود اقدام کند. پس از ثبت شکایت و ارجاع پرونده، پرونده جهت تحقیقات به کلانتری مربوط ارسال می شود تا تحقیقات لازم انجام شود.
پس از تکمیل پرونده و تحقیقات پرونده به دادسرا ارجاع می شود. پس از آن دادسرا در صورتی که وقوع جرم را محرز بداند پرونده را با صدور کیفرخواست پرونده را به دادگاه ارسال می نماید.
نکات مهم در شکایت کیفری از چک
- توجه داشته باشیدکه طرح شکایت کیفری از چک تنها بر علیه صادر کننده چک امکان پذیر می باشید و نمی توان علیه سایر مسئولان چک مانند ظهر نویس با ضامن شکایت کیفری کرد.
- همچنین لازم به ذکر است که تنها فردی می تواند نسبت به شکایت کیفری چک اقدام کند که چک را به بانک ارائه داده و گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده باشد. در صورتی که چک بعد از برگشت خوردن به شخص دیگری منتقل شود، این چک قابلیت شکایت کیفری را ندارد، مگر اینکه انتقال قهری باشد.
بیشتر بخوانید: شکایت حقوقی از چک چگونه است؟
شکایت کیفری از چک برگشتی در موارد زیر پذیرفته نمی شود :
- اگر چک به صورت سفید امضاء صادر شده باشد. یعنی اینکه چک صادره تنها دارای امضاء باشد و سایر مشخصات چک سفید بوده و توسط خود دارنده تکمیل شده است.
- در صورتی که در متن چک، پرداخت آن منوط به شرطی شده باشد. به عنوان مثال در عقد بیع بین فروشنده و خریدار شرط شود که فروشنده در صورتی می تواند چک را به بانک جهت وصول ببرد که ابتدا فروشنده سند ملک را به خریدار منتقل کند.
- در صورتی که چک قید شده باشد که بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی بوده است.
- اگر چک صاده بدون تاریخ صادر شده است. در صورتی که صادر کننده چک را بدون تاریخ صادر کرده باشد و دارنده خودش روی چک تاریخ زده باشد، اگر ثابت شود که خود دارنده این تاریخ را روی چک زده است، امکان شکایت کیفری از چک برگشتی وجود ندارد.
- در صورتی که تاریخ واقعی صدور چک مقدم از تاریخ مندرج در متن چک باشد. بنابراین، چک های وعده دار، مدت دار قابل شکایت کیفری نیستند. بنابراین، اگر اثبابت شود که تاریخ سررسید چک با تاریخ صدور آن متفاوت است، تنها می توان وجه چک را به شیوه حقوقی مطالبه نمود.
- چک وعده‌‌دار به چکی گفته می شود که به تاریخ روز صادر نشده است و تاریخ واقعی صدور چک، مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک است. در رویه قضایی، برخلاف آنچه در عرف بازار رایج است محاکم قضایی اصل را بر به روز بودن یا غیر وعده دار بودن چک قرار می‌دهند و این صادر کننده چک است که باید ثابت کند که چک به صورت وعده دار صادر شده است.
- اگر چک بابت معاملات نامشروع و یا ربوی صادر شده باشد قابلیت شکایت کیفری را ندارند.
- اگر دارنده چک در مهلت شش ماه از تاریخ سررسید، نسبت به اخذ گواهی عدم پرداخت اقدامی ننماید و یا اگر دارنده چک ظرف مدت شش ماه پس از اخذ گواهی عدم پرداخت شکایت کیفری نکند.
- اگر چک از طرف موسسات مالی و اعتباری یا صندوق های قرض الحسنه صادر شود، قابل تعقیب کیفری نیستند.
- اگر چک بعد از صدور گواهی عدم پرداخت با ظهر نویسی به دیگری منتقل شود دیگر نمی توانیم از طریق کیفری شکایت کنیم.
بیشتربخوانید: مطالبه چک از طریق اجرای ثبت
مجازات صدور چک بلامحل چیست؟
مطابق ماده ۷ قانون مجازات چک برگشتی از یک روز تا دو سال حبس عنوان شده است. به موجب ماده‌ی ۷ قانون صدور چک، صادرکننده‌ی چک برگشتی به شرح ذیل محکوم خواهد شد :
الف ـ اگر مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون (۱۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال باشد، به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
ب ـ اگر مبلغ مندرج در متن چک ده میلیون (۱۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا پنجاه میلیون (۵۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال باشد، از شش ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
ج ـ اگر مبلغ مندرج در متن چک بیش از پنجاه میلیون (۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ) ریال باشد، به حبس از یک سال تا دو سال و همچنین صادر کننده از داشتن دسته چک به مدت 2 سال محکوم خواهد شد.
بیشتر بخوانید : نحوه مطالبه سفته
شرایط شکایت کیفری از چک برگشتی
برای اینکه دارنده ی چک بلا محل بتواند از روش کیفری استفاده کند، مطابق ماده ۱۱ قانون صدور چک باید شرایط زیر را رعایت نماید :
الف : دارنده باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه کند. بنابراین، اگر در این مدت، دارنده چک به بانک مراجعه نکند و گواهی عدم پرداخت دریافت نکند، این مهلت از بین می‌رود و قابل تعقیب کیفری نیست.
ب : دارنده چک باید ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی پرداخت شکایت خود را در مرجع صالح مطرح نماید، اگر ظرف این مدت شکایت نکند دیگر حق شکایت کیفری را ندارد.
چه زمانی می‌توان یک چک را برگشت زد؟
هر گاه دارنده‌ی چک با مراجعه به بانک با موارد زیر رو به رو شود می‌توانید نسبت به برگشت چک اقدام نماید :
- اگر چک فاقد مبلغ باشد یا مبلغ ان به میزان چک نیست.
- چنانچه صادر کننده چک به بانک دستور عدم پرداخت وجه را بدهد.
- تنظیم چک به صورت نادرست مانند مطابقت نداشتن امضاء، اختلاف در مندرجات چک، قلم خوردگی در متن چک.
- صدور چک از حسابی که مسدود است.
مواردی که چک برگشتی قابل تعقیب کیفری نیست :
- ظرف شش ماه پس از تاریخ صدور چک ، دارنده چک جهت وصول وجه آن به بانک مراجعه نکرده باشد .
- ظرف شش ماه پس از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت از جانب بانک ، دارنده چک درخواست تعقیب جزائی ننموده باشد.
- در صورتی که چک بلامحل پس از برگشت به شخص دیگری منتقل شده باشد که در این صورت شخص اخیر حق تعقیب جزائی ندارد ، مگر اینکه وارث دارنده چک باشد.
- در صورتی که صادر کننده چک فوت نماید.
- در صورتی که صادر کننده چک قبل از تاریخ شکایت دارنده آن ، وجه آن را نقداً به دارنده چک پرداخته و لاشه چک را دریافت داشته باشد.
- در صورتی که پس از شکایت، شاکی ترتیب انتقال چک مورد شکایت را به دیگری بدهد نیز تعقیب جزائی متوقف می گردد.
مهلت شکایت کیفری از چک برگشتی
برای شکایت کیفری از چک برگشتی قانونگذار دو محدوه زمانی 6 ماهه تعیین کرده است که اولین محدویت زمانی 6 ماهه مربوط به برگشت چک می باشد به این معنی که دارنده باید از تاریخ صدور چک ظرف مدت 6 ماه ، نسبت به برگشت چک اقدام و از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت کند . در غیر این صورت دیگر امکان شکایت کیفری از چک برگشتی وجود نخواهد داشت .
مهلت 6 ماهه دوم مربوط به شکایت کیفری از چک می باشد به این معنی که دارنده بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت ، 6 ماه دیگر فرصت دارد تا به دادسرا مراجعه کند و شکایت کیفری از چک برگشتی را آغاز کند. اگر دارنده ظرف مدت 6 ماه نسبت به شکایت کیفری از چک برگشتی اقدامی ننماید، دیگر هرگز امکان شکایت کیفری از چک وجود نخواهد داشت.
نمونه شکایت کیفری از چک برگشتی
ریاست محترم دادگاه عمومی شهرستان ………….
با سلام ، احتراماً ، به استحضار می رساند :
آقای / خانم ….. به نشانی ….. چکی به شماره …….. به مبلغ …….. ریال از حساب جاری خود به عهده بانک………. شعبه …………. بابت دین خود به اینجانب صادر نموده که پس از مراجعه به بانک محال علیه به علت ( بر حسب مورد : فقدان موجودی – کسر موجودی – انسداد حساب –عدم تطابق امضاء ) برگشت خورده است. با ارائه فتوکپی پشت و روی چک و دو نسخه فتوکپی مصدق گواهی نامه عدم پرداخت چک ، تقاضای تعقیب قانونی نامبرده را دارم .
متعاقباً دادخواست ضرر و زیان در خصوص مطالبه وجه چک و خسارت ناشی از دادرسی را تقدیم دادگاه محترم خواهم نمود .
سوالات متدوال
1- شرایط شکایت کیفری از چک چیست؟
شرایط شکایت کیفری از چک این است که چک بدون تاریخ یا چک سفید امضا و یا مشروط نباشد و بابت تضمین صادر نشود.
2– برای شکایت کیفری از چک به کجا مراجعه کنم؟
مطابق مقررات قانون صدور چک برای شکایت از صادرکننده چک باید به دادسرای محل بانکی که چک را برگشت زده است مراجعه نمود.
3- چه مدارکی برای شکایت کیفری از چک برگشتی لازم است؟
مدارک مورد نیاز برای شکایت کیفری از چک 1- تنظیم شکوائیه در خصوص شکایت کیفری از چک بلامحل 2- اصل چک برگشتی 3- اصل گواهی عدم پرداخت چک مورد نیاز می باشد.
جهت مشاوره حقوقی در زمینه نحوه شکایت کیفری از چک با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
