شرایط ابطال وصیت نامه

شرایط ابطال وصیت نامه چیست؟

شرایط ابطال وصیت نامه و موارد ابطال وصیت نامه و تنفیذ وصیت نامه. وصیت نامه، به تصرفات متوفی در اموال خود و یا انجام اعمالی از زمان بعد از فوت وی گفته می‌شود، که برای ترتیب اثر دادن به وصیت نامه قواعد و اصول کلی دارد که موصی ملزم به رعایت آن می باشد که درصورت عدم رعایت شرایط صحت ماهوی و شکلی موجب ابطال وصیتنامه خواهد بود.

یکی از مهمترین شرط برای دعوی ابطال وصیتنامه، استناد به مصادیق و دلایل آن می باشد که می تواند توسط ذینفع در حالات مختلف ایراد گردد. یکی از شرایط اثبات ابطال وصیت نامه، استناد به قواعد ماهوی و قانونی است که متوفی در زمان تنظیم وصیت نامه آن را رعایت نکرده و یا به ضرر حقوق سایرین بوده است و گاه موجب ابطال وصیتنامه، عدم صحت اصالت محتویات و مندرجات آن و عدم رعایت نگارش قانونی و تنظیم شکلی آن می باشد.

در وصیت نامه اصل بر این می باشد که وصیت نامه صحیح و نافذ می باشد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود دلیل این امر نظر به قاعده صحت می باشد. بنابراین اصل بر این است که وصیت نامه نافذ است، مگر آنکه ادعای خلاف آن شود که آن ادعا هم باید اثبات شود.

موارد ابطال وصیت نامه چیست؟

1. ابطال وصیتنامه به دلیل عدم اهلیت متوفی، وصیت نامه یک عمل حقوقی است که در صورت اهلیت و قصد و رضای طرفین منشا اثر می‌گردد و ضروری است که متوفی در هنگام انشای وصیت نامه، اهلیت داشته باشد و جزو محجورین نباشد. و در صورت احراز محجوریت متوفی در زمان انشای وصیت از موجبات ابطال وصیت نامه می‌باشد.
2. ابطال وصیت نامه به دلیل محروم کردن یکی از وراث از ارث، متوفی ممکن است که درضمن وصیت نامه خود بیان دارد که برخی از وراث از حق ارث محروم شود چنین وصیتی باطل خواهد بود.
3. وصیت نامه‌ی متوفی که اقدام به خودکشی کرده است، از موجبات ابطال وصیتنامه خواهد بود.
4. وصیت به مال غیر یا اموال عمومی یا اموال موقوفه
5. وجود ادله‌ ای مبنی بر رجوع و انصراف متوفی از وصیتی که تنظیم کرده است.
6. وصیت بر جهت و مقاصد نامشروع زمانی که متوفی به جهت کار نامشروعی، مال خود را برای شخصی یا مجموعه ای وصیت کند.
7. مدرکی که ثابت نماید که متوفی از وصیت اول رجوع کرده است. چنانچه متوفی دو وصیت نامه داشته باشد که این دو وصیت نامه با یکدیگر مغایر باشند موجب بطلان هر دو وصیتنامه می‌شود.

روند رسیدگی به دعوی ابطال وصیت نامه

در صورتی که وراث، خواهان ابطال وصیتنامه باشند، باید در دادخواست خود دلایل و موجبات ابطال وصیتنامه را قید نمایند و نسبت به ابطال وصیتنامه، اقدام و دادخواستی را با عنوان ابطال وصیت نامه در دفاتر خدمات قضایی تنظیم نماید.

بعد از تقدیم دادخواست ابطال وصیتنامه، و تعیین وقت رسیدگی و تشکیل دادگاه افرادی که خواهان ابطال وصیتنامه باشند، باید دلایل و مدارک خود را اعم از عدم رعایت اصول شکلی یا عدم رعایت اصول و قواعد حقوقی به دادگاه تقدیم نماید. سپس دادگاه پس از بررسی های لازم تصمیم گیری کرده و درصورت اثبات نظر خواهان رأی ابطال وصیتنامه را صادر می نماید.

تنفیذ وصیت نامه

در اصل هر شخصی می‌تواند آزادانه در اموال خود هر گونه تصرف کند و اموال خود را به هر شخصی که می خواهد منتقل کند ولی این اختیار به حکم قانون در مورد شخص در وصیت، شامل حال او نمی‌شود و نمی‌تواند بیش از مقدار تعیین شده در قانون در مال خود تصرف نماید، زیرا بر اساس قاعده ی لاضرر که بر اصل مالکیت حاکم است افراد نمی‌توانند در اموال خود تصرفی نمایند که موجب ایجاد ضرر به غیر گردد.

وصیت کننده درهنگام تنظیم وصیت، نمی تواند بیش از یک سوم اموال خود را وصیت کند و در صورتی که اقدام به وصیت بیش از یک سوم اموال خود نماید در اصطلاح حقوقی وصیت نامه نسبت به مازاد وصیت شده غیر نافذ و نامعتبر خواهد بود و بعد از فوت موصی دارای اثر حقوقی نخواهد بود.

وصیت ثلث یا همان یک سوم اموال، از طرف مالک برای بعد از فوت خود صحیح بوده و نسبت به مازاد بر آن در صورتی مورد قبول است که ورثه آن زیاده را تنفیذ و تایید کنند؛ به طور کلی ملاک این یک سوم، اموال در زمان وفات وصیت‌ کننده بوده و نه اموال در زمان حیات و تنظیم وصیت و البته ملاک، تمامی دارایی و اموال متوفی اعم از منقول و غیرمنقول و حتی منافعی است که متعلق به مرحوم می‌شود.

چنانچه بعضی از اشخاص ذی‌نفع، مفاد وصیت ‌نامه را تایید و بعضی تایید نکنند، صرفا در حق کسانی که وصیت‌ نامه را تایید کرده و به صحت ان اقرار دارند، قابل تنفیذ خواهد بود. برابر ماده 291 قانون امور حسبی و رای وحدت رویه دیوان عالی کشور، وصیت‌نامه عادی در صورتی قابلیت تایید و تنفیذ از ناحیه محکمه را دارد که از ناحیه اشخاص ذی‌نفع به صحت آن اقرار شود، در غیر این صورت حتی اگر ادله اثباتی دیگری برای صحت وصیت‌نامه عادی وجود داشته باشد، محکمه حق تایید و تنفیذ وصیت‌نامه را نخواهد داشت.

اعتبار وصیت نامه رسمی

وصیت نامه رسمی به دلیل اینکه ثبت آن در دفاتر اسناد رسمی انجام می شود، اعتبار خاصی دارد و وصیت نامه ی رسمی را به راحتی و بدون نیاز به دادگاه می توان وصیت را اجرا کرد و همه محتویات وصیت نامه از لحاظ قانونی و رسمی اعتبار خود را به صورت کامل دارد و نمی توان آن را غیر قانونی دانست و تنها در صورت ادعای جعل می توان به اعتبار وصیت نامه شک کرد.

معمولا وصیت نامه های رسمی چون کاملا به صورت قانونی انجام می شود و توسط افراد دارای شرایط و آگاه به موارد وارث و موصی انجام می شود در ارتباط با ابطال آن دلایل کمی وجود دارد یعنی تردید و انکار نسبت به آن قابل قبول نیست، مگر این‌ که نسبت به آن ادعای جعل شود.

ابطال وصیت نامه از لحاظ شکلی

در وصیت نامه باید اصول شکل خاصی در هنگام نوشتن آن رعایت شود و اگر این موارد رعایت نشود می توان وصیت را باطل در نظر گرفت، از جمله اینکه اگر وصیتی به صورت سری نوشته شود و بعدا مشخص شود که فرد وصیت کننده سواد ندارد، می توان ابطال وصیتنامه را اعلام کرد، اگر وصیت نامه مشخص شود که امضا و یا مهر متوفی روی این وصیت نامه است با اصل خود آن تطبیق ندارد می توان ثابت کرد که وصیت نامه باطل است.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری

محتوای پیشنهادی

آیا وصیت نامه دست نویس اعتبار قانونی دارد؟ محرومیت از ارث نحوه نوشتن وصیت نامه قانونی و معتبر اموال مجهول المالک