مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت، انحصار وراثت در علم حقوق یعنی: تعیین نمودن تعداد وراث متوفی توسط مراجع ذی صلاح، یا مشخص کردن تعداد اشخاصی است که از متوفی ارث می برند. به رای صادره از مرجع ذیصلاح گواهی انحصار وراثت گفته می شود.
وارث به اشخاصی گفته می شود که از شخص متوفی ارث می برند. حسب ماده ۸۶۱ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران وراثت با دو امر به وجود می آید نسب و نسبب. بعد از مرگ هر شخصی تمام دارایی و مال و اموالش به وراث انتقال می یابد. بنابراین می توان گفت مرگ هر فردی مجموعه آثار و مسائل حقوقی را در بر دارد که انتقال دارایی متوفی به وراث هم جز این مورد می باشد.
لذا، بعد از اینکه شخص فوت می کند برای اینکه سهم الارث هر کدام از ورثه مشخص شود وراث باید لیستی ازتمام اموال منقول و غیر منقول و دارایی متوفی را همراه با مدارک مورد نظر به دادگاه برده و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت نمایند تا در این گواهی تعداد وراث مشخص گردد.
نحوه درخواست و رسیدگی به گواهی انحصار وراثت
در صورتی که وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع بخواهند گواهی انحصار وراثت دریافت کنند، باید درخواست کتبی مشتمل بر نام و مشخصات درخواست کننده و متوفی و ورثه و اقامتگاه آنها و نسبت بین متوفی و وارث را تنظیم و به همراه مدارک و مستندات خود را از جمله گواهی فوت متوفی، شناسنامه و کارت ملی کسانی که ارث می‌برند را پیوست نمایند و همراه دو شاهد به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه تا آنها با گواهی امضا وراث را تأیید نمایند.
پس از آن بنا به درخواست یکی از وراث، باید فهرست کلیه اموال و دارایی‌های متوفی را به اداره دارایی معرفی کنند تا گواهی مالیات بر ارث را دریافت کند. البته در حال حاضر، لازمه گرفتن گواهی انحصار وراثت، گواهی مالیاتی نمی باشد. پس از تکمیل اظهارنامه کلیه اموال منقول و غیرمنقول متوفی توسط ماموران تشخیص مالیات ارزیابی می شوند و کلیه بدهی های متوفی مانند وام ها و غیره از آن کسر می شود.
پس از آن مالیات بر ارث هر یک از وراث نسبت به سهم الارث تعیین می شود. پس از آن قاضی پرونده پس از رسیدگی و بررسی اسناد و مدارک، دستور چاپ یک نوبت آگهی در یکی از روزنامه‌های کشور را می‌کند و اگر شخصی اعتراضی داشته باشد می تواند در مدت یک ماه به دادگاه مراجعه کند. در صورتی که ارزش ترکه بیشتر از 30 میلیون ریال نباشد، نیازی به انتشار آگهی نمی باشد. در صورتی که ماترک، بیش از ۳۰ میلیون ریال ارزش داشته باشد درخواست وی یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار آگهی می شود.
- با توجه به مصوبه مورخ 12/7/1382 قوه قضائیه در صورتی که ارزش ترکه کمتر از 30 میلیون ریال باشد، نیازی به گواهی مالیاتی نمی باشد و دادگاه بدون انتشار آگهی اقدام به صدور گواهی می نماید.
- چنانچه معلوم شود کسی با علم به عدم وراثت خود اقدام به تحصیل گواهی انحصار وراثت نماید، مطابق ماده 9 قانون تصدیق انحصار وراثت کلاهبردار محسوب می شود.
- در صورتی که یکی از وراث در زمینه ارائه مدارک خود در موضوع انحصار ورثه کوتاهی کند یا قصد همکاری نداشته باشد خواهان می تواند از اداره ثبت احوال، استعلام بگیرد.
اشخاص ذی نفع برای درخواست گواهی انحصار وراثت
وراث متوفی و اشخاص ذینفع، می‌توانند از شورای حل اختلاف تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را بنمایند. طبق قانون درخواست گواهی انحصار وراثت مختص به وراث متوفی نمی باشد. بنابراین هر ذینفعی مانند طلبکاران متوفی می توانند از شورای حل اختلاف تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت بنمایند.
آیا برای دریافت گواهی نیاز به حضور تمام وراث حضور داشته باشند؟
برای ثبت درخواست گواهی انحصار وراثت نیاز به حضور و درخواست تمام وراث نیست و تقاضای یكی از آنها برای گرفتن گواهی کافی می باشد. ولی مدارک هویتی سایر وراث لازم است. در صورتی که به اطلاعات سایر وراث دسترسی ندارید و یا سایر وراث همکاری نمی کنند میتوانید ضمن درخواست گواهی انحصار وراثت تقاضای استعلام از ثبت احوال را بخواهید.
آیا بدون دریافت گواهی انحصار وراثت امکان تقسیم ترکه متوفی وجود دارد؟
خیر . در صورتی که وراث برای تقسیم اموال متوفی رضایت و توافق داشته باشند می توانند بدون دریافت گواهی انحصار وراثت نسبت به تقسیم اموال متوفی اقدام نمایند. در غیر اینصورت برای طرح دعوای تقسیم ترکه باید نسبت به طرح دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند.
گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیرم؟
مطابق ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی مرجع صلاحیت دار جهت صدور گواهی انحصار وراثت، دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی بوده است و اگر آخرين اقامتگاه متوفي معلوم نباشد، در صلاحيت دادگاهي است كه آخرين محل سكونت متوفي در حوزه آن بوده است.
مدارک لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت
مدارک مورد نیازی که برای ثبت درخواست و اخذ گواهی انحصار وراثت نیاز دارید شامل موارد ذیل است. دقت داشته باشید که برای ثبت درخواست حتما مدارک ذیل را همراه خود داشته باشید :
- تنظیم درخواستی مبنی بر نام و مشخصات و اقامتگاه ورثه و نسبت هر یک از ورثه با متوفی.
- تنظیم استشهادیه محضری که باید توسط دو نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می شناسند امضاء شود و امضاء این افراد توسط یکی از دفاتر اسناد رسمی تایید و گواهی مربوطه به دادگاه ارائه گردد.
- برگ اظهارنامه مالیاتی از اداره دارایی این بند شامل افرادی است که تاریخ فوت آنها از سال 1346 تا پایان 1394 بوده می باشد ولی اگر تاریخ فوت متوفی سال 1395 به بعد می باشد دریافت گواهی مالیاتی لازم نیست.
- واریز فیش بانکی به مبلغ 75 هزار تومان.
- وصیت نامه
- اصل شناسنامه و کارت ملی وراث
اعتراض به گواهی انحصار وراثت
با وصول درخواست حصر وراثت به شورای حل اختلاف، اشخاص ذینفع به جهاتی مانند تعداد وراث باقیمانده از متوفی یا اعتراض به نسب آنها یا وقوع اختلاف در وصیت نامه ابرازی می توانند به گواهی انحصار وراثت اعتراض بزنند. در اینصورت، شورای حل اختلاف وقت رسیدگی تعیین و با تشکیل جلسه و دعوت از طرفین نسبت به اعتراض ورثه رسیدگی می نماید.
آیا گرفتن انحصار وراثت اجباری است؟
گواهی انحصار وراثت برای تعیین میزان مال متوفی و سهم الارث وراث از ما ترک می باشد. لذا در صورتیکه شخص متوفی هیچگونه مال و اموال منقول یا غیر منقولی نداشته باشد یا اینکه هیچ حساب بانکی به نامش نباشد این مفهوم را داشته که شخص هیچ چیز از خود نداشته بنابراین مالی وجود ندارد که کسی از آن ارث ببرد. در اینجا باید گفته شود که لزومی به انجام انحصار وراثت نمی باشد و موضوع ارث و گواهی انحصار وراثت منتفی می باشد.
هزینه انحصار وراثت چقدر است؟
هزینه دریافت گواهی حصر وراثت شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل می باشد. هزینه دادرسی گواهی انحصار وراثت با توجه به مدارک و مستندات خواهان بین 140 تا 200 هزار تومان می باشد که در حین ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت خواهد شد.
حق الوکاله وکیل برای دریافت گواهی انحصار وراثت در تهران 4 میلیون تومان می باشد . البته رقم حق الوکاله با توجه به پیچیدگی پرونده و تجربه وکیل متفاوت می باشد.
دریافت گواهی انحصار وراثت چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان دریافت گواهی انحصار وراثت بسته به اینکه خواسته گواهی انحصار وراثت محدود یا نامحدود باشد یا اینکه مدارک کامل باشد یا نباشد متغیر است.
- در صورتی که درخواست گواهی انحصار وراثت نامحدود باشد به دلیل نشر آگهی معمولا یک ماه و نیم طول می کشد.
- در صورتی که درخواست گواهی انحصار وراثت محدود باشد حدودا 10 روز طول می کشد.
توجه داشته باشید که در صورتی که متقاضی به اصل مدارک سایر وراث دسترسی مانند شناسنامه نداشته باشد به دلیل استعلام اداره ثبت احوال موجب طولانی‌تر شدن زمان انحصار وراثت می‌شود.
سوالات متدوال
نحوه تهیه استشهادیه محضری گواهی انحصار وراثت چگونه است؟
برای دریافت گواهی انحصار وراثت متقاضی باید با حضور 3 نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر و با پر کردن فرم محصوص استشهادیه اقدام نماید. شهود حاضر باید گواهی نماید که ورثه متوفی چه کسانی هستند و سردفتر مراتب گواهی را تصدیق کند.
قانون جدید انحصار وراثت چیست؟
مطابق آخرین تغییرات صورت گرفته مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ برای صدور گواهی انحصار وراثت در صورتی که متوفی دارای اموالی بیشتر از 50 میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است و برای اموال کمتر از 50 میلیون تومان گواهی وراثت محدود صادر می شود.
آیا برای دریافت گواهی حصر وراثت پرداخت مالیات برارث الزامی است؟
برای فوت شده گان قبل از سال 1395 پرداخت مالیات بر ارث لازم نیست و فقط برای تقسیم ترکه و اموال به جا مانده باید مالیات بر ارث پرداخت شود. برای دریاقت گواهی حصر وراثت فقط ارائه گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی کافی می باشد.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
