اظهارنامه قضایی چیست؟
نوشته پیش رو توسط وکیل ملکی در خصوص اظهارنامه قضایی و نحوه ارسال اظهارنامه قضایی و نحوه تنظیم اظهارنامه قضایی برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. اظهارنامه، نوشته‌ای است که مطابق مقررات قانونی تنظیم می‌شود و به صراحت ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، از راه‌های رسمی مطالبه حق به شمار می‌رود. به عبارت دیگر، ارسال اظهارنامه قضایی مقدمه‌ای است برای مطالبه‌ی بعضی حقوق.
اظهارنامه قضایی مطابق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی « هر کس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهار نامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر این که موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهاراتی که را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ نماید.
اظهارنامه قضایی یک سند عادی و یک وسیله رسمی مطالبه حق است که به طور رسمی به شخص دیگری ابلاغ می‌شود. خواهان دعوی زمانی میتواند حقوق خود را از طریق اظهارنامه مطالبه كند كه زمان تاديه حق فرا رسيده باشد. البته، فقط در مورد مطالبات نيست كه اظهارنامه مورد استفاده قرار ميگيرد، بلكه هر گونه تعهدي را راجع به معاملات، تعهدات یا روابط دیگر خود با طرف مقابل را ميتوان بوسيله اظهارنامه قضایی به طرف متعهد اعلام كرد.
ارسال اظهارنامه هميشه ضروري نیست، ولی در بعضی موارد باید ارسال شود و اقامه دعوا بعد از اين عمل ميسر ميشود. بعنوان مثال براي استرداد مالي كه بصورت امانت سپرده شده لازم است در ابتدا تذكر داده شود تا اموال بازگردانده شود و اگر بازگردانده نشود اظهارنامه قضایی در دادگاه سنديت خواهد داشت. البته لازم به ذکر است که مطالبه حق تنها در صورت ارسال برگ اظهارنامه از سوی مراجع قضایی اثبات می‌شود.
بیشتر بخوانید: مهلت اظهار نظر کارشناس چقدر می باشد ؟
روش ارسال اظهارنامه قضایی
1 – درگاه خدمات الکترونیک قضایی : در این حالت، شخص اظهارکننده پس از ورود به درگاه خدمات الکترونیک قضایی www.adliran.ir اطلاعات اولیه را تکمیل نموده و پس از ثبت اولیه و دریافت کد رهگیری برای ادامه فرایند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می‌کند.
2 – دفاتر خدمات الکترونیک قضایی : در این حالت، شخص با همراه داشتن مدارک مورد نیاز به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می‌کند و متصدی دفتر، پس از وارد کردن اطلاعات اولیه اظهارنامه را ثبت و کد رهگیری دریافت می‌نماید. در هر دو حالت متصدی دفتر پس از وارد کردن کد رهگیری ارائه شده از سوی سامانه و احراز هویت شخص، هزینه مربوطه را به صورت الکترونیک از وی دریافت می‌کند.
سپس از اظهارنامه ثبت شده چاپ تهیه نموده و به تأیید شخص می رساند و در پایان رسیدی مبنی بر ثبت اظهارنامه در دفتر خدمات الکترونیک قضایی به متقاضی ارائه می‌کند که کد رهگیری ثبت اظهارنامه برای پیگیری اظهارنامه در همین رسید درج می‌شود.
بیشتر بخوانید : نحوه طرح دعوی خلع ید
چه مواردی در اظهارنامه درج می‌شود :
1 – مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده : اظهارکننده (کسی که اظهارنامه را می‌فرستد) مشخصات خود شامل نام، نام خانوادگی و نشانی را قید می‌کند.
2 – موضوع اظهارنامه : عنوان مطلبی است که در متن اظهارنامه و قسمت خلاصه اظهارات شرح داده می‌شود.
3 – مشخصات و اقامتگاه مخاطب : نام، نام خانوادگی و نشانی طرف خطاب اظهارکننده نوشته می‌شود.
4 – خلاصه اظهارات : آنچه مورد نظر اظهارکننده است و می‌خواهد به طرف دیگر ابلاغ کند، تشریح کرده و توضیح می‌دهد.
5 – خلاصه جواب : در این قسمت نیز دریافت‌کننده‌ی اظهارنامه، به اظهارات فرستنده پاسخ می‌دهد.
پاسخ اظهارنامه
زمانی که اظهارنامه‌ای برای ما ارسال می‌شود، حتما لازم نیست بلافاصله به آن پاسخ دهیم زیرا، مهلتی هم برای پاسخ مخاطب از سوی قانونگذار تعیین نشده است و همچنین امکان دارد به علت سرعت در پاسخ دهی، در پاسخ خود مواردی را ذکر کنیم که در اقامه دعوی از سوی طرف مقابل بر علیه خودمان مورد استفاده قرار گیرد.
بنابراین، شایسته است در فرصتی مناسب پاسخ دقیق و مناسب را تنظیم کنیم و به اظهار کننده اظهارنامه اطلاع دهیم. بنابراین بهتر است بدون عجله و حتی‌المقدور پس از مشورت با یک وکیل دادگستری پاسخ خود را اظهار کنید.
نمونه ی اظهار نامه از طرف طلبکار برای مطالبه ی طلب
با سلام و احترام، از آنجا که اینجانب به موجب رسید عادی مورخ ۰۲/۱۱/۹۸ مبلغ ۲۰۰۰۰۰۰۰ ریال از شما طلبکارم و جنابعالی تا کنون اقدام به پرداخت بدهی خود ننموده اید. لذا با ارسال این اظهارنامه قضایی به شما ابلاغ می شود ظرف مدت ۴۸ ساعت پس از ابلاغ این اظهارنامه نسبت به پرداخت دین خود اقدام نمایید. در غیر این صورت؛ اینجانب برای احقاق حق خود به مراجع قضایی مراجعه خواهم نمود. بدیهی است پرداخت اصل دین به همراه خسارات وارده ی ناشی از تاخیر تادیه و هزینه ی دادرسی بر عهده ی شما خواهد بود.
نحوه تنظیم اظهارنامه
نکاتی که در خصوص تنظیم اظهارنامه قضایی باید مورد توجه قرار گیرد این است که هر مطلبی که در برگه اظهارنامه می نویسیم از آنجایی که در نهایت ذیل آن را امضا خواهیم کرد، تحت شرایطی اقرار محسوب می‌شود و ممکن است در دعوی طرف مقابل از آن بر علیه خودمان استفاده کند.
نکته مهم دیگر، این است که باید از تهدید مخاطب در اظهارنامه خودداری نماییم؛ چرا که تهدید ممکن است تحت شرایطی یک جرم باشد و طرف مقابل می تواند در دادگاه کیفری بر علیه ما طرح دعوا کند. البته، می توانیم در انتهای اظهارنامه بنویسیم که در صورت عدم پاسخ به خواسته یا مطالبه، هر گونه اقدام قانونی برای احقاق حقوق مان در دادگاه انجام می دهیم.
نکته دیگری که در تنظیم اظهارنامه باید به آن توجه کرد، این است که از نسبت دادن جرم به طرف مقابل یا نوشتن اکاذیب خودداری کنیم، چون ممکن است تحت شرایطی به عنوان مفتری یا کسی که اقدام به نشر اکاذیب کرده است از سوی طرف مقابل تحت تعقیب کیفری قرار بگیریم.
ارسال اظهارنامه از آن رو که یک اقدام قضایی است و به شخص مخاطب ابلاغ می شود، سبب می شود تا مخاطب بداند که قصد اقدام قانونی علیه او را داریم و با ارسال اظهارنامه، طرف دعوا هوشیار می‌شود و اقدام به انجام عملیاتی می‌کند که موجب از بین رفتن حقوق ادعایی خواهد شد. مثلا اگر بخواهیم اموال بدهکار را از جهت اینکه بدهی خود را پرداخت نمی‌کند توقیف کنیم، با ارسال اظهارنامه، بدهکار از احتمال توقیف اموال خود آگاه می‌شود و اقدام به فروش، انتقال و مخفی کردن اموال خود می‌کند.
در تنظیم اظهارنامه از درج مطالب خارج از نزاکت و استعمال الفاظ رکیک و یا عباراتی که می تواند افترا ( یعنی نسبت دادن جرمی به دیگری ) یا نشر اکاذیب تلقی شود، پرهیز شود عدم رعایت این نکته ممکن است موجب عدم پذیرش یا عدم ارسال اظهارنامه ی ما از سوی مرجع ارسال کننده ( دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ) شود.
به هرحال پیشنهاد ما این است که جز در مواقعی که ارسال اظهارنامه ضروری است از ارسال اظهارنامه خودداری نمائید. زیرا گاه ممکن است ارسال اظهارنامه موجبات هوشیاری طرف مقابل و آماده دفاع شود و غافلگیری در دعوی را نیز از دست می دهد. مثلا اگر موضوع دعوی شما مطالبه وجه باشد و قصد داشته باشیم با صدور قرار تامین خواسته اموال او را توقیف کنید، با وصول اظهارنامه این فرصت را پیدا می کند که اموال قابل دسترسی خود را از دسترس شما دور و پنهان کند.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
