سوء پیشینه کیفری
نوشته پیش رو توسط وکیل کیفری در خصوص سوء پیشینه کیفری یا سوء سابقه و موارد سوء پبیشینه کیفری و شرایط پاک کردن سوء پیشینه کیفری برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. قطعا برایتان پیش آمده است که برای استخدام در اداره ای دولتی به لزوم ارائه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری برخورد کرده اید و ممکن است شما اطلاعی از اینکه اصلاً سوء پیشینه کیفری چیست و شامل چه جرایمی می شود، نداشته باشید. لذا در این مقاله ضمن تعریفی که از سوء پیشینه کیفری ارائه می دهیم، شما را با جرایمی که منجر به سوء پیشینه کیفری می شود، آشنا نماییم.
گواهی سوء پیشینه کیفری چیست؟
سوء پیشینه کیفری یا همان سوء سابقه عبارت از اعتباری است که مرتکب جرم در اثر ارتکاب بعضی جرایم، بصورت دائم یا موقت از دست می دهد. در واقع مطابق قانون شخصی که مرتکب برخی از جرایم خاص می شود، صلاحیت عهده دار شدن برخی از مسئولیت ها، امتیازات و همچنین بهره مندی از برخی حقوق اجتماعی را بصورت موقت و یا همیشگی از دست می دهد.
استخدام در اداره‌های دولتی و داشتن حقوق اجتماعی مستلزم این است كه فرد دارای سوء پیشینه كیفری نباشد و در این باره باید گواهی نداشتن سوء پیشینه کیفری ارائه كند. قانون گذار سوء پیشینه کیفری را در«محکومیت مؤثر کیفری» و در جرایم درجه یک تا پنج ، مندرج در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی پیش بینی کرده است.
هر گاه فردی مرتکب هر جرمی شود و به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم گردد، در سجل کیفری شخص درج می شود اما فقط ارتکاب بعضی از جرائم باعث می شود که شخص را از حقوق اجتماعی مقرر در قانون برای همیشه یا برای مدت زمان مشخص محروم سازد که به اینگونه محکومیت هایی که شخص رو از حقوق اجتماعی محروم می سازد «محکومیت موثر کیفری یا سوء پیشینه» گفته می شود.
سوء پیشینه کیفری درچه جرایمی ایجاد می شود؟
موارد سوء پیشینه کیفری مطابق با ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می کند :
الف) هفت سال در محکومیت به مجازات های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی.
ب) سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار.
پ) دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که جنایت وارد شده نصف دیه مجنی علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج.
تبصره ۱ : در غیر موارد فوق، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج می شود لیکن در گواهی های صادره از مراجع ذی ربط منعکس نمی گردد، مگر به درخواست مراجع قضایی برای تعیین یا بازنگری در مجازات.
تبصره ۲ : در مورد جرایم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می شود.
تبصره ۳ : در عفو و آزادی مشروط، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدت ها ی فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع می گدد. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم می گردد.
با این اوصاف فردی هم که مرتکب مجازات های مقرر در ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی شده است، با گذشت مدت زمان های فوق، اعاده حیثیت می شود و وضعیتش به وضعیت قبل از ارتکاب جرم برمی گردد و همچنین آثار تبعی محکومیتش از بین خواهد رفت.
به عنوان مثال، اگر مجازات حبس یک سال برای فردی منظور شود، به دلیل اینکه جزو موارد بالا نمیباشد، در سابقه کیفری فرد منظور میشود. ولی اگر همین فرد به پلیس + ۱۰ مراجعه کند و درخواست گواهی عدم سوء پیشینه کیفری کند، ملاحظه خواهد کرد که در گواهی عدم سوء پیشینه ایشان چیزی به عنوان محکومیت درج نشده است.
شرایط پاک کردن سوء پیشینه
سوالی که به کرات از ما پرسیده می شود این است که سوء پیشینه کیفری در چه شرایطی پاک می شود؟ یا مدت زمان پاک شدن سابقه کیفری چقدر است ؟ در پاسخ باید گفت که سوء پیشینه کیفری دائمی نیست بلکه پس از گذشت مدت زمانی که قانونگذار تعیین کرده ( هفت سال ، سه سال ، دو سال ) از بین می رود و از پیشینه متهم پاک می شود و متهم می تواند از حقوق اجتماعی مقرر در قانون بهره مند شود.
محکومیت مؤثر کیفری چیست؟
محکومیت مؤثر کیفری، محکومیتی است که محکوم را به تبعِ اجرای حکم، از حقوق اجتماعی محروم می‌سازد. در چارچوب قوانین حقوقی، افراد در صورت ارتکاب برخی جرایم ، پس از محکومیت، علاوه بر مجازات جرم مربوطه، از حقوق اجتماعی نیز محروم می‌شوند. به عبارت دیگر، در برخی از انواع جرایم، مرتکب علاوه بر مجازات اصلی، به مجازات تبعی نیز محکوم میشود که نتیجه آن محرومیت از حقوق اجتماعی است.
ارتکاب جرایم موضوع ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ مرتکب جرم را از حقوق اجتماعی محروم و در پیشینه کیفری اوثبت می شود. ثبت در سوءِپیشینه فرد مدت زمانی دارد و افراد به تناسب جرمی که مرتکب شده اند تا مدت زمان معینی از حقوق اجتماعی محروم می‌شوند. پس از گذشتن این مواعد مقرر، فرد اعاده حیثیت میشود و آثار تبعی محکومیت وی زائل خواهد شد.
مطابق قانون مجازات اسلامی، پس از گذشتن مدت زمان‌های مذکور، برای رفع اثر از محکومیت مؤثر کیفری و اعاده حیثیت، نیازی به مراجعه به دادگاه و دریافت حکم از دادگاه نیست و با اجرای حکم و منقضی شدنِ مدت زمانِ محرومیت شخص از حقوق اجتماعی، طی فرایندی اداری، موضوع به مراجع ذی ربط اعلام و از پیشینه کیفری فرد محکوم پاک میشود.
حقوق اجتماعی شامل چه چیزهایی می گردد؟
مطابق ماده 26 قانون مجازات اسلامی حقوق اجتماعی به شرح ذیل است :
الف – داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا
ب – عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیأت دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور
پ – تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری
ت – انتخاب شدن یا عضویت در انجمن‌ها، شوراها، احزاب و جمعیت‌ها به‌موجب قانون یا با رأی مردم
ث – عضویت در هیأتهای منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف
ج – اشتغال به عنوان مدیر مسؤول یا سردبیر رسانه‌های گروهی
چ – استخدام و یا اشتغال در كلیه دستگاههای حكومتی اعم از قوای سه گانه و سازمان‌ها و شركتهای وابسته به آنها، صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداری‌ها و مؤسسات مأمور به خدمات عمومی و دستگاههای مستلزم تصریح یا ذکر نام برای شمول قانون بر آنها.
ح – اشتغال به عنوان وكیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری
خ – انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام
د – انتخاب شدن به سمت داوری یا كارشناسی در مراجع رسمی
ذ – استفاده از نشانهای دولتی و عناوین افتخاری
ر – تأسیس، اداره یا عضویت در هیأت مدیره شركتهای دولتی، تعاونی و خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا مؤسسه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و علمی
نکته : لازم به ذکر است در مورد بندهای الف ، ب و پ شخص به طور دائم محروم می شود.
نکاتی پیرامون محکومیت موثر کیفری یا سوء پیشینه
۱ – حکم محکومیت قطعی در جرائم عمدی فوق الذکر باعث محرومیت از حقوق اجتماعی می شود، بنابراین در جرائم غیر عمدی مثل جرائم رانندگی محرومیت از حقوق اجتماعی وجود ندارد.
۲ – ارتکاب جرائمی که مجازات قانونی آن شلاق تعزیری، جزای نقدی و حبس تا دو سال باشد، محکوم را از حقوق اجتماعی محروم نمی سازد و در گزارش مراجع ذی ربط تحت عنوان گواهی سوء پیشینه کیفری منعکس نخواهد شد.
۳ – عفو خصوصی ( عفو رهبری ) آثار محکومیت را از بین نمی برد، در حالی که عفو عمومی ( توسط مجلس ) آثار محکومیت زایل می شود و شخص می تواند از حقوق اجتماعی خود بهر ببرد.
مدارک لازم جهت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه کیفری از پلیس+10
- اصل و کپی شناسنامه
- اصل و کپی کارت ملی
- یک قطعه عکس جدید رنگی تمام رخ زمینه سفید بدون عینک ( برای خانم‌ها بدون آرایش )
- معرفی نامه از محل کار و یا تکمیل فرم درخواست
- همراه داشتن کد پستی ۱۰ رقمی به همراه آدرس کامل پستی
- پرداخت 25 هزار تومان ( به حساب نیروی انتظامی و ذیحسابى دادگسترى استان تهران ) و باید به دفاتر پلیس +10 مراجعه کرد. بعد از مدتی عدم سوء پیشینه کیفری یا سوء پیشینه به نشانی ارائه شده ارسال خواهد شد.
سوالات متدوال :
آیا گرفتن عدم سوء پیشینه به صورت اینترنتی امکانپذیر است؟
صدور گواهی عدم سوء پیشینه قبلا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی یا پلیس + 10 امکانپذیر بود. درحال حاضر امکان دریافت گواهی عدم سوء پیشینه به صورت اینترنتی امکانپذیر است و متقاضیان می توانند به صورت اینترنتی درخواست صدور گواهی عدم سوء پیشینه را بنمایند.
مراحل و روشهای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه اینترنتی چیست؟
برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه متقاضیان باید نسبت به ثبت نام در سامانه ثنا اقدام نمایند و داشتن ثنا الزامی است. پس از ثبت نام در سامانه ثنا وارد سایت adliran.ir شوید. بعد از ورود به سامانه عدل ایران در گزینه ثبت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه کلیک نمائید.
بعد ازاین مرحله باید کد ملی و رمز شخصی خود را وارد کرده و سپس گزینه مرحله بعد را فعال کنید .که بعد از آن به تلفن همراه شما یک رمز موقت ارسال می شود که بعد از درج آن در قسمت مشخص شده ، باید گزینه ورود را انتخاب کنید. بعد از ورود به صفحه و برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه اینترنتی باید گزینه درخواست جدید را فعال کنید .
مدارک لازم برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه چیست؟
برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه اشخاص می توانند به صورت اینترنتی یا حضوری نمایند. برای دریافت این گواهی به صورت اینترنتی فقط ثبت نام در سامانه ثنا الزامی است. چنانچه متقاضیان قصد دریافت گواهی عدم سوء پیشینه را به حضوری داشته باشند باید به همراه داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی، عکس بيومتريک، تکمیل فرم درخواست، همراه داشتن كد پستي 10 رقمي، پرداخت هزينه ها از طریق دستگاه کارتخوان مستقر در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا پلیس+10 به پلیس+10 مراجعه و درخواست خود را ثبت کنند.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
