جرم شهادت دروغ
جرم شهادت دروغ و مجازات شهادت دروغ، شهادت دروغ به این معناست که شخصی شهادتی برخلاف واقعیت و حقیقت ارائه دهد. به عبارت دیگر وقتی فرد خلاف آنچه دیده است نزد دادگاه و مقامات رسمی اطلاع رسانی کند شهادت کذب داده است.
جرم شهادت دروغ از جمله جرایم کیفری می باشد و بدان معناست که شخصی در دادگاه یا نزد مقامات رسمی در مورد موضوعی، خلاف آنچه حقیقت دارد را بیان می کند، این عمل وی شهادت کذب یا شهادت کذب محسوب می شود.
شهادت یکی از ادله اثبات دعوا میباشد و شهادت اطلاعات یک فرد خارج از دعوا است که موضوع مورد ادعا را می بیند و یا می شنود شهادت به این صورت است که فردی نسبت به حقیقت امری اطلاعات شخصی داشته باشد و گواهی داده و برای کشف حقیقت آن را در معرض استفاده دیگران قراردهد.
شهادت در دستگاه قضایی تمام کشور‌ها نیز امری پذیرفته شده است، اما حدود استفاده و درجه و اعتبار آن متفاوت است؛ لذا به دلیل اهمیت زیاد این موضوع هم برای شاهد و هم برای شهادت، شرایط و ضوابط سنگین و دقیقی پیش‌بینی شده است. شهادت ممکن است در مورد حقوق مالی، حقوق غیرمالی، بدنی، حدود و قصاص باشد و بسته به موضوع دارای نصاب و تعداد مخصوص برای اثبات است که قانون حدود آن را در موارد و موضوعات مختلف مشخص کرده است.
بیشتر بخوانید: کلاهبرداری
مجازات شهادت دروغ
مجازات شهادت دروغدر صورت دروغ بودن شهادت، باید کذب بودن شهادت فرد در دادگاه صالح به موجب حکم قطعی اثبات شود و با اثبات شهادت کذب است که حکم ناشی از آن نیز از اعتبار ساقط می‌شود. مجازات شهادت کذب مطابق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی «هر کس که در دادگاه و نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به سه ماه و یک روز حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
در مواردی که دادگاه از شهود و مطلعان درخواست ادای شهادت یا اطلاع کند و بعد معلوم شود که خلاف واقع شهادت داده‌اند، اعم از اینکه به نفع یا به ضرر یکی از طرفین دعوا باشد، علاوه بر مجازات شهادت کذب، چنانچه شهادت خلاف واقع آنان موجب وارد آمدن خسارتی شده باشد، به تادیه آن نیز محکوم خواهند شد.
به طور کلی میتوان مجازات شهادت دروغ را به دو قسم به شرح ذیل تقسیم نمود :
مجازات اختصاصی که بستگی به مورد شهادت دارد و اگر شهادت کذب از روی عمد باعث خسارت شده است، باید جبران گردد. یعنی اگر خسارت مالی باشد، باید ارزش خسارت وارد شده را بپردازد. اگر خسارت جانی و بدنی باشد، باید قصاص شود یا دیه بپردازد. به عنوان مثال اگر در اثر شهادت او کسی را قصاص یا اعدام کرده اند، بازماندگان می توانند بسته به عمد یا خطا بودن مورد درخواست قصاص یا دیه کنند.
عناصر تشکیل دهنده جرم شهادت دروغ
عنصر قانونی جرم شهادت کذب :
عنصر قانونی جرم شهادت کذب در ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی جرم انگاری گردیده است «هر کس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت کذب بدهد به ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال حبس یا به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
عنصر مادی شهادت کذب :
ادای شهادت کذب باید در دادگاه و نزد مقامات رسمی صورت گیرد و همچنین این جرم از جمله جرایم کیفری مطلق محسوب می گردد. لذا شهادت در خارج از دادگاه و نیز مراجعی که به آنها دادگاه اطلاق نمی‌شود، نمی توان مشمول ماده ۶۵۰ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی دانست.
عنصر معنوی شهادت کذب :
در دعاوی کیفری در خصوص شهادت کذب سوء نیت عام به معنی قصد انجام عمل مجرمانه می باشد و با توجه بر اینکه این جرم از جرایم عمدی است و از این رو نمی‌توان کسی را که سهواً و به اشتباه مبادرت به بیان اکاذیب در قالب شهادت کرده است، مشمول مقررات ماده ۶۵۰ دانست دانست.
بیشتر بخوانید: سوء پیشینه کیفری چیست؟
آثار شهادت دروغ
- هر گاه شهادت کذب در پرونده ای ملاک صدور حکمی قرار گرفته باشد، شهادت کذب موجب بطلان حکم است و هر حکمی که بر این اساس صادر شود، بلا اثر است و باید شهودی که شهادت کذب داده‌اند، غرامت را بپردازند. مطابق قواعد کلی مسئولیت مدنی، هر گاه کسی سبب ورود خسارت شود، باید جبران کند.
- در امور کیفری یکی از جهات درخواست تجدید نظر دروغ بودن شهادت شهود است.
- چنانچه شاهد پس از اتیان سوگند شهادت کذب بدهد با احراز این موضوع برای دادگاه، مجازات سوگند و شهادت دروغ قابل جمع است.
همچنین اگر شهادت کذب در مورد حدود، قصاص یا دیات در صورت خلاف واقع بودن شهادت گواهان که مبنای صدور حکم قرار گرفته است، میتوان از طریق دیوان عالی کشور و بدون قید مدت، درخواست اعاده دادرسی کرد. اعاده دادرسی در صورتی است که رای دادگاه صرفا بر اساس شهادت کذب صادر شده باشد، اگر موارد دیگری مانند گزارش نیروی انتظامی هم مستند صدور حکم باشد، دیگر نمی‌توان از این راه استفاده کرد و فقط میتوان خواستار مجازات شاهد دروغ‌گو شد.
شرایط تحقق جرم شهادت دروغ
- ادای شهادت کذب بایستی در دادگاه به عمل آید. لذا شهادت در خارج از دادگاه و نیز مراجعی که به آنها دادگاه اطلاق نمی‌شود، مشمول ماده ۶۵۰ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی نیست.
- ادای شهادت باید در نزد مقامات رسمی باشد.
نحوه اثبات شهادت دروغ
مطابق ماده 178 قانون مجازات اسلامی « در شهادت شرعی نباید علم به خلاف مفاد شهادت وجود داشته باشد » پس اینجا علم قاضی باعث می شود که شهادت مورد قبول قرار نگیرد. علی ایحال برای اینکه شهادت کذب اثبات شود باید برای قاضی رسیدگی کننده، محرز شود که شخصی که شهادت داده است امری را به دروغ بیان نموده است و همچنین غیر عادل بودن شاهد اثبات شود.
چکیده آراء قضایی در خصوص جرم شهادت کذب
- شرط تحقق بزه شهادت کذب آن است که شهادت در دادگاه ایراد شود نه در دادسرا.
- ادعای کذب بودن شهادت شهود در صورتی موجب تجویز اعاده دادرسی است که در مرجع قضایی مورد رسیدگی قرار گرفته و منجر به صدور حکم محکومیت آنان شده باشد.
- ادعای مجعول و خلاف واقع بودن اظهارات شهود به عنوان جهت اعاده دادرسی باید جداگانه در مرجع ذی صلاح قضایی مورد رسیدگی قرار گیرد و در صورت اثبات آن براساس رأی صادره جدیدالتحصیل، درخواست اعاده دادرسی امکان پذیر است.
- خلاف واقع بودن شنیده ها و دیده های شاهد دلیل بر کذب بودن شهادت وی نبوده چرا که گاهی اوقات شاهد چیزی را شنیده و دیده و نقل کرده است و لکن طرف شهادت که له یا علیه ایشان شهادت اظهار شده است بنحوی القا می نماید و رفتار می نماید که شاهد مرتکب سوء تعبیر و برداشت شده و یا در برخی موارد اغفال شده و آنچه می گوید خلاف واقع بوده و لکن نمی توان چنین شاهدی را شاهد کذب دانست.
نمونه فرم شکایت از شهادت دروغ
اینجانب ………. به عنوان مشتکی عنه پرونده کیفری به شماره کلاسه ………. در دادگاه کیفری ………. متهم به ………. بودم که به موجب دادنامه شماره ………. به اتهام ذکر شده محکوم شدم . بنده پس از مشاهده دادنامه و مطالعه پرونده متوجه شدم که دلیل محکومیت شهادت شهود قید شده است. شاهدان آقایان ………. و ………. هستند که بنده هیچ یک از این افراد را نمی شناسم و در جریان ماجرا حضور نداشته اند . این افراد به دلیل ارتباطات فامیلی با شاکی شهادت دروغ علیه بنده داده اند و شهادت آن ها غیرقابل استناد و باطل است.
لذا با توجه به دلایل اینجانب که شامل ………. و ………. می باشد و همچنین با استناد به ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده تعقیب و مجازات مشتکی عنهم را به اتهام شهادت دروغ استدعا دارم .
سوالات متدوال :
آیا جرم شهادت کذب قابل گذشت است؟
خیر ، جرم شهادت کذب از زمره جرائم غیر قابل گذشت می باشد.
مجازات شهادت کذب چیست؟
مطابق ماده ۶۵۰ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مجازات شهادت کذب سه ماه و یک روز تا دو سال حبس یا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی برای شخص پیش‌بینی شده است.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
