گواهی نشوز چیست؟
گواهی نشوز چیست؟ نشور در معنای لغوی یعنی نافرمانی ، تمرد و عدم انجام وظایف زناشویی وعدم انجام دستور های واجب شوهر از سوی زن میباشد.
به گفته وکیل خانواده ، پس از تمرد زن از انجام وظایف زناشویی شوهر باید در این خصوص دادخواستی تحت عنوان الزام به تمکین تقدیم دادگاه نماید. چنانچه دادگاه پس از رسیدگی احراز شود که زوجه بدون هیچ دلیل موجه تمکین را انجام نمی دهد حکم بر الزام زوجه به تمکین صادر می شود.
در صورتی که حکم الزام به تمکین قطعیت پیدا کند و مراحل اجرای حکم طی شود و زوجه حاضر به تمکین نشود دادگاه گواهی مبنی بر نشوز زوجه صادر مینماید که در این صورت زن استحقاق دریافت نفقه از شوهر را نخواهد داشت و از سوی دیگر مرد میتواند دادخواستی تحت عنوان تقاضای صدور حکم بر اجازه ازدواج مجدد تقدیم دادگاه نماید.
شایان ذکر است چنانچه زوجه دلایل موجهی برای عدم تمکین از شوهر از جمله ترس و امنیت جانی داشته باشد می تواند با اثبات آن در دادگاه از تمکین امتناع نماید.
زن ناشزه به چه زنی گفته میشود؟
حسب ماده 1102 قانون مدنی : هر گاه نکاح به صورت صحیح بین زوجین واقع شد و رابطه زوجیت بین زن و شوهر برقرار شد بین آنان حقوق و تکالیفی به وجود می آید. از وظایفی که به موجب ازدواج بر عهده زن قرار می گیرد تمکین زن از شوهر است. در قانون ما تمکین به دو صورت انجام می پذیرد تمکین عام و تمکین خاص.
تمکین عام در قانون ایران به معنی اینکه که زوجه به طور کلی تابع زوج باشد و اوامر و دستورات همسر خود را نادیده نگیرد. مثال در این خصوص، زن برای خارج شدن از منزل باید از شوهر خود اجازه بگیرد یا زن باید در منزلی که شوهرش تهیه نموده زندگی و سکونت نماید، مگر این که حق تعیین مسکن به صورت شروط ضمن عقد به زن داده شده باشد.
بنابراین تمکین عام در قانون بیشتر دلالت بر این دارد که زوجه تمامی امور خود را با توافق و هماهنگی با زوج انجام دهد.
تمکین خاص در قانون ایران به معنی برقراری رابطه زناشویی می باشد یعنی زوجه در زندگی مشترک در حدود متعارف با شوهر خود رابطه زناشویی برقرار کند و از این امر امتناع ننماید و تابع شوهر باشد. بنابراین پس از تمرد زن از انجام وظایف زناشویی، (تمکین عام و خاص) زن ناشزه محسوب میشود.
آیا زنی که از حق حبس استفاده می نماید ناشزه است؟
حسب ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی : زوجه می تواند تا زمانی که مهریه به او تسلیم نشده ازانجام وظایفی که در مقابل همسرش دارد خودداری کند به شرطی که مهریه او حال باشد و این امتناع موجب اسقاط حق نفقه نخواهد بود.
حسب ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی : اگر زوجه قبل از اینکه مهربه را دریافت کند با میل و رضایت و با اختیار خود به انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد اقدام نماید دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند ولی حقی که برای مطالبه مهریه دارد ساقط نخواهد شد فقط حق حبس او ساقط میشود.
شایان ذکر است اعمال حق حبس از طرف زوجه یا همان خودداری از انجام وظایف زناشویی از موارد نـشوز نیست. نتیجه این که باید به این موضوع توجه داشـت کـه نشوز، هنگامی محقق میشود که زوجه بدون مجوز قانونی از وظایفی که در مقابل همسرش دارد ، امتناع کنـد؛ در حالی که حق حبس حقی است که به موجب قانون، به زوجه اعطاء شده اسـت.
بنابراین، با توجه به آنچه که بیان نمودیم زوجه می تواند حق حبس خود را اعمال نموده و از تمکین عام وخاص مرد خودداری کند تا مهریه خود را دریافت نماید ولی به محض اینکه تمکین نماید دیگر حق حبس زن ساقط میشود.
ازدواج مجدد مرد در مقابل نشوز زن
هر گاه عدم تمکین زن در دادگاه به اثبات برسد و قاضی دادگاه احراز نماید که زوجه ترک زندگی نموده و تصمیم ندارد به زندگی مشترک بازگردد زن ناشزه محسوب می شود و شوهر می تواند از طریق دادگاه اقامه دعوا نموده و دادخواست ازدواج مجدد را به دلیل نشوز زوجه درخواست نماید و دادگاه در صورت احراز شرایط ، حکم به اجازه ازدواج مجدد مرد را می دهد.
مراحل گرفتن و صدور گواهی نشوز به چه صورت است؟
برای گرفتن گواهی نشوز باید بدوا دادخواست الزام به تمکین از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی توسط زوج یا وکیل او ثبت شود.
نکته : توصیه میشود قبل از ارائه دادخواست، اظهارنامه از طریق دفتر خدمات قضایی مبنی بر دعوت و بازگشت زوجه به منزل از طرف مرد و لزوم تمکین وی برای زن ارسال شود.
پس از ارائه دادخواست و ارسال آن به مرجع قضایی وقت رسیدگی تعیین میشود که دادگاه در وقت تعیین شده در صورت وجود شرایط تمکین ، زن را ملزم به تمکین مینماید.
پس از صدور رای به نفع مرد و قطعیت دادنامه ؛ شوهر میبایست در خواست صدور اجرائیه نماید. پس از ابلاغ اجرائیه به زوجه و گذشت موعد ده روزه برای اجرای دادنامه اگر زوجه در موعد مقرر برای تمکین اعلام آمادگی ننماید مرد بایستی مقدمات تمکین از جمله مسکن مناسب که در شان زوجه باشد همراه با اثاث البیت تجهیز نماید.
سپس با تشکیل پرونده اجرایی و بررسی مددکار از مسکن و… مددکار گزارش مینماید که مسکن و مقدمات زندگی برای تمکین زوجه مهیا میباشد. چنانچه زوجه در این مرحله تمکین ننماید زوج می تواند از دادگاه تقاضای صدور گواهی نشوز نماید.
این نکته قابل ملاحظه است که هیچ‌گاه زنی را که محکوم به تمکین شده به زور و قوه قاهره به خانه شوهر نمی آورند. بنابراین اگر زن رای دادگاه را اجرا نکند ناشزه محسوب شده و دادگاه آن را گواهی مینماید.
نحوه اثبات نشوز زن
برای اثبات نشوز زن باید زوج نسبت به دریافت حکم قطعی الزام به تمکین اقدام نماید. نشوز زن زمانی قابل اثبات است که حکم قطعی تمکین صادر شده باشد و زوجه بعد از صدور اجرائیه و ابلاغ به وی اعلام عدم تمکین نماید.
حکم مهریه زن ناشزه
از مهمترین حقوق مالی زن مهریه است طبق قانون به محض اینکه عقد نکاح واقع می شود زوجه می تواند تمام مهریه خود را ، از زوج در صورت عند المطالبه بودن مطالبه و دریافت نماید. حال در صورتی هم که زن ناشزه باشد باز هم مهریه به او تعلق خواهد گرفت. بنابراین ناشزه بودن زوجه موجب از بین رفتن مهریه او نخواهد شد.
نفقه زن ناشزه
یکی از سوالات پرتکرار این است که آیا به زن ناشزه نفقه تعلق می گیرد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت نفقه زن منوط به تمکین زوجه می باشد در صورتی که زن بدون عذر موجه از شوهر تمکین نکند نفقه وی ساقط می شود و حقی بابت دریافت نفقه نخواهد داشت.
در صورتی که زن عذر موجه برای عدم تمکین داشته باشد مانند خوف ضرر جانی یا شرافتی یا زن از حق حبس خود برای عدم تمکین استفاده می کند می تواند از تمکین امتناع نماید و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.
نمونه گواهی نشوز زوجه
در خصوص دعوی آقای همایون توکلی فرزند رضا بطرفیت خانم سعیده هاشمی فرزند علی به خواسته صدور گواهی نشوز خانم سعیده هاشمی ، به این شرح که خواهان آقای همایون توکلی اعلام نموده، اینجانب در پرونده کلاسه 9900026 طی دادنامه شماره 13990002543 حکم الزام به تمکین علیه خوانده خانم سعیده هاشمی اخذ نمودم و طی اجرائیه شماره 990263 ، اجرائیه به محكوم علیه ابلاغ گردیده ولی زوجه از اجرای حکم خودداری می نماید، تقاضای صدور گواهی نشوز وی را دارم، خوانده اظهار داشت من هرگز حاضر به تمکین از شوهرم نیستم. با توجه به مراتب، نشوز زوجه برای دادگاه محرز و مسلم است و گواهی نشوز زوجه صادر و اعلام می شود.
نمونه درخواست گواهی نشوز
ریاست محترم شعبه ….دادگاه خانواده دو تهران
باسلام و عرض ادب
احتراما اینجانب همایون توکلی در خصوص پرونده به شماره بایگانی 14010954 مطروحه در آن شعبه محترم، با توجه به قطعیت دادنامه و همچنین صدور اجراییه و ابلاغ آن به محکوم علیه و گذشت مواعد قانونی و خودداری زوجه از اجرای حکم ، تقاضای صدور گواهی نشوز زوجه را دارم خواهشمند است دستور لازم صادر بفرمایید.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل طلاق با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
