رکن قانونی جرم جعل رایانه ای
جرم جعل رایانه ای و مجازات آن، با رشد و پیشرفت تکنولوژی، فضای مجازی و ارتباطات مخابراتی به بستری برای ارتکاب جرایم گوناگون تبدیل شد. قانونگذار ایران با تصویب قانون جرایم رایانه ای، گستره وسیعی از رفتارهای غیر اخلاقی و زیانبار ارتکابی در بستر ارتباطات رایانه ای و مخابراتی را مورد جرم انگاری قرار داد. موضوع نوشتار حاضر بررسی جرم جعل رایانه ای و مجازات آن است.
در همین راستا با بررسی مواد مختلف قانون جرایم رایانه ای، به ارائه تعریف جرم جعل رایانه ای و برخی از جرایم مرتبط با آن خواهیم پرداخت. علاوه بر این مجازات تعزیری زندان و جزای نقدی که در مورد این جرم پیش بینی شده است را مورد بررسی قرار می دهیم.
تعریف حقوقی جرم جعل رایانه ای
به موجب ماده 6 قانون جرایم رایانه ای ارتکاب هر یک از رفتارهای زیر به عنوان جعل رایانه ای جرم انگاری شده است:
- تغییر دادن یا ایجاد داده های قابل استناد
- وارد نمودن داده های متقلبانه به داده های قابل استناد
- تغییر دادن داده ها یا علامت های موجود در کارت های حافظه
- تغییر دادن داده ها یا علامت های موجود در کارت های قابل پردازش در سامانه های مخابراتی یا رایانه ای یا تراشه ها
- ایجاد کردن یا وارد نمودن داده ها یا علامت ها به طور متقلبانه در کارت های حافظه یا کارت های قابل پردازش در سامانه های مخابراتی یا رایانه ای.
مجازات قانونی جرم جعل رایانه ای
در صورتی که ارتکاب جرم جعل رایانه ای توسط دادگاه محرز گردد، مطابق با ماده 6 قانون جرایم رایانه ای مرتکب به حبس تعزیری از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال و یا هر دو مجازات محکوم می شود.
جرم استفاده از داده های مجعول رایانه ای
طبق ماده 7 قانون جرایم رایانه ای هر کس با علم و آگاهی نسبت به مجعول بودن داده های رایانه ای موجود در کارت های حافظه یا تراشه های الکترونیکی، آن ها را مورد استفاده قرار دهد، به اتهام جرم استفاده از داده های رایانه ای مجعول تحت تعقیب قرار می گیرد. مجازات این جرم با مجازات جعل رایانه ای برابر است. یعنی مرتکب به یک تا پنج سال حبس تعزیری، یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال و یا هر دو مجازات محکوم می گردد.
جرایم رایانه ای مرتبط با جرم جعل رایانه ای و مجازات آن
علاوه بر جعل رایانه ای، در قانون جرایم رایانه ای، جرایم تعزیری دیگری در ارتباط با فضای مجازی و ارتباطات مخابراتی و رایانه ای مورد جرم انگاری قرار گرفته است. برخی از مهمترین این جرایم و مجازات آنها از قرار زیر است:
- تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های مخابراتی و رایانه ای؛ مطابق با ماده 8 قانون جرایم رایانه ای هر کس داده های متعلق به دیگری را به طور غیر مجاز از سامانه های مخابراتی یا رایانه ای حذف، مختل، تخریب یا غیر قابل پردازش کند، مرتکب تخریب در داده های رایانه ای گردیده است. مطابق با ماده مزبور مرتکب جرم تخریب رایانه ای به زندان تعزیری از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می شود.
- کلاهبرداری مرتبط با رایانه؛ به موجب ماده 13 قانون جرایم رایانه ای هر کس از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی به طور غیر مجاز با ارتکاب رفتاری از جمله وارد کردن، تغییر دادن، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل نمودن سامانه، پول یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا شخص دیگری به دست آورد، مرتکب کلاهبرداری رایانه ای گشته است. مطابق با ماده 13 قانون جرایم رایانه ای مرتکب این جرم به حبس تعزیری از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می گردد.
نحوه اثبات جرم جعل رایانه ای
برای اثبات جرم جعل رایانه ای وجود شرایطی لازم است که به شرح ذیل است :
شرط اول : فرد متهم باید حتما فعل مثبتی را انجام داده باشد، یعنی یا داده‌ای را پاک کرده یا تغییر داده باشد و یا اصلا اطلاعاتی جعلی را به سیستم وارد کرده باشد؛ منظور از فعل مثبت این است که انجام ندادن یک عمل نمی‌تواند مصداق جرم جعل رایانه‌ای باشد.
شرط دوم : فرد متهم حتما باید اطلاعاتی را جعل کرده باشد که دارای ارزش مادی بوده‌اند و یا از نظر قانونی قابل استناد محسوب می‌شده‌اند.
شرط سوم : برای اثبات جرم جعل رایانه ای شخص متهم باید دارای عنصر معنوی و روانی برای ارتکاب جرم وجود داشته باشد. یعنی شخص متهم باید جرم را با قصد قبلی و تقلب انجام داده باشد و اگر انجام این کار از روی ناآگاهی و بدون قصد قبلی باشد، جرم در دادگاه ثابت نخواهد شد.
شرط چهارم : برای اثبات جرم جعل رایانه ای این است که عملی مشمول جعل رایانه ای خواهد بود که علاوه بر عدم رضایت صاحب داده، غیرقانونی و غیر مجاز نیز باشد.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.
