مراحل و شرایط استرداد جهیزیه
مراحل و شرایط استرداد جهیزیه ؛نوشته پیش رو توسط وکیل خانواده در خصوص نحوه طرح دادخواست استرداد جهیزیه و نحوه و مراحل و شرایط استرداد جهیزیه برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. جهیزیه در عرف به اموالی گفته می شود که هنگام ازدواج خانواده دختر به وی هدیه می دهد تا با خود به خانه شوهر ببرد.
واژه جهیزیه در قانون مدنی تعریف نشده است. در اصل تهیه وسایل زندگی مشترک وفق ماده 1107 قانون مدنی به عهده مرد می باشد، زن در این مورد هیچ گونه تکلیف شرعی و قانونی ندارد با این وجود در خانواده های ایرانی جهیزیه یک سنت و رسم محسوب می شود که خانواده دختر هنگام ازدواج تمام یا بخشی از وسایل مورد نیاز زندگی دختر را تامین می نماید.
جهیزیه متعلق به خود زوجه میباشد و زوج فقط حق استفاده از آن را دارد و زوجه هر زمان که بخواهد چه در طول زندگی مشترک چه پس از طلاق می تواند جهیزیه خود را مطالبه و استرداد نماید. زوجه در صورت باید دادخواست استرداد جهیزیه را به دادگاه صالح تقدیم کند.
آوردن جهیزیه به معنی انصراف از مالکیت یا شریک ساختن شوهر در آن نیست بلکه حق مالکیت زوجه باقی می ماند و شوهر از منافع آن بهره مند می شود و شوهر فقط حق استفاده از آن را به صورت متعارف دارد ( نظر دکتر کاتوزیان ).
رسم بعضی از خانواده ها این است که برای پیشگیری از هر گونه اختلاف، صورت جهیزیه زن یا به عبارتی سیاهه جهیزیه را به امضای شوهر می رسانند و در واقع از او سند می گیرند. سیاهه جهیزیه باید به امضای زوج و به امضاء دو نفر شاهد رسیده باشد.
دعوای استرداد جهاز مانند دعوای حقوقی دیگر نیز به اثبات بردن و تحویل جهیزیه به منزل شوهر و بقای آن از طرف مدعی دارد و وجود حق باید به یکی از ادله اثبات دعوا، اثبات شود ( دلایل آن شهادت شهود، لیست جهیزیه و فاکتورهای خرید توسط زوجه می باشد.)
در صورتی که سياهه جهیزیه به تأیید و امضای زوج رسیده باشد باید ضمن ثبت دادخواست ضميمه و پیوست شود. در صورتی که زوجه دارای سیاهه جهیزیه باشد و به امضای زوج رسیده باشد با وجود سياهه مذكور، قطعا رای به نفع زوجه صادر خواهد شد ولي اگر چنين سياهه اي وجود نداشته باشد چه بايد كرد؟
در صورت نبود سیاهه جهیزیه چه باید کرد؟
در صورتی که زوجه سیاهه نداشته باشد و یا زوج سیاهه را امضا نکرده باشد باید دلایل دیگری را به دادگاه ارائه دهیم به عنوان مثال فاكتور خريد معتبر که به نام زوجه يا خانواده او یا شهادت شهود. در صورتیکه زوجه فاکنور خرید نداشته باشد باید لسیت جهیزیه را تهیه و به امضاء شهود برساند و به دادگاه ارائه نماید.
آیا استرداد جهیزیه بدون سیاهه و فاکتور ممکن است؟
در صورتی که زوجه سیاهه جهیزیه و فاکتور نداشته باشد اثبات این امر خیلی دشوار است و زوجه می تواند به استناد شهادت شهود و یا فیلم و سایر ادله استفاده کند. اگر در خصوص این موارد سوالی دارید میتوانید با وکلا و کارشناسان ما تماس بگیرید.
شرایط فاکتور یا سیاهه جهیزیه
- در لیست جهیزیه و فاکتور باید تمامی جزئیات جنس مورد نظر ذکر شود مانند لباسشویی مدل سامسونگ 7 لیتر.
- اگر مدارک شما سیاهه است باید امضا زوج در آن درج شده باشد و اگر فاکتور است امضا و مهر مغازه خریداری شده با تاریخ قید شده باشد.
- اگر مدرک شما شهادت شهود است شهود باید لیست جهیزیه را امضا نموده باشند.
مراحل قانونی استرداد جهیزیه چیست؟
برای طرح دادخواست زوجه باید به دفتر خدمات الکترونیک قضائی مراجعه و نسبت به ثبت دادخواست استرداد جهیزیه اقدام نماید. پس از اینکه پرونده به شعبه دادگاه ارجاع و تعیین وقت گردید قاضی شعبه پس از شنیدن اظهارات طرفین اگر دلایل و خواسته زن را مورد قبول بداند شوهر را ملزم به استرداد جهاز می کند.
در غیر اینصورت، چنانچه زوجه شهودی معرفی نموده باشد قرار استماع شهادت شهود صادر می نماید که در وقت معین به دادگاه مراجعه و مشاهدات خود را بیان کنند در صورتی که اظهارات شهادت شهود مور قبول دادگاه واقع شود دادگاه حکم به استرداد جهیزیه را صادر خواهد کرد.
چنانچه زوجه لیست جهیزیه یا همان سیاهه را در اختیار نداشته باشد و همچنین برای جلوگیری از نقل و انتقال و از بین رفتن جهیزیه می تواند ابتدا درخواست تامین دلیل نماید برای اینکار باید به شورای حل اختلاف مراجعه نماید.
مرجع تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه
با توجه به اینکه در مواردی شورای حل اختلاف در دعاوی تا بیست میلیون تومان صلاحیت رسیدگی دارد اگر ارزش جهیزیه کمتر از 20 میلیون تومان باشد پرونده در شورای حل اختلاف مطرح می گردد و اگر مبلغ جهیزیه بیش از 20 میلیون تومان باشد دادخواست استرداد جهیزیه در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد.
- اگر زوجه بدون مجوز دادگاه قصد خروج جهیزیه از منزل شوهر را دارد بهتر است در حضور شهود برای خروج جهیزیه اقدام نماید.
- اگر جهیزیه زن بعد از مدت زمانی مستهلک شود یا تلف شود شوهر مسئولیت و تکلیفی برای پرداخت وجه آن ندارد پس استرداد جهاز فقط در مورد اموالی است که موجود می باشد.
- اموالی که شوهر بعد از شروع زندگی مشترک خریداری می کند جزو جهیزیه نیست و جهیزیه فقط همان اقلامی است که در اوایل زندگی مشترک، زن آن را به خانه شوهر می آورد.
- در صورتی که سیاهه جهاز موجود باشد زوجه به منظور جلوگیری از تضییع و تفریط می تواند تقاضای قرار تامین خواسته نماید.
- اگر زوجه سیاهه جهیزیه را نداشته باشد در اینصورت استرداد جهیزیه مشکل است و اگر زن فاکتورهای معتبر و یا شهادت شهود و احیانا قبض بارکشی های شهری ناقل جهیزیه به نشانی زوج را داشته باشد می تواند از آنها برای اثبات ادعای خود استفاده نماید.
نمونه رأی دادگاه بدوی در خصوص استرداد جهیزیه
در خصوص دادخواست خانم ز.ر. با وکالت ر.ق. به طرفیت آقای ح.ع. به خواسته استرداد جهیزیه با احتساب هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل نظربه اینکه صحت و اصالت لیست عادی صورت استرداد جهیزیه دادخواست تقدیمی مورد تأیید خوانده قرار گرفته و اعتراضی نسبت به آن به عمل نیامده با التفات به اینکه اقلام جهیزیه زوجه در ید زوج به امانت میباشد که درصورت درخواست زوجه، زوج مکلف به استرداد آنها میباشد و خوانده نیز دلیلی بر استرداد جهیزیه همسرش اقامه ننموده است.
لذا دعوی را ثابت تشخیص و مستنداً به مواد 619 و 620 ق.م به ماده 519 ق.آ.د.م حکم به استرداد جهیزیه وفق صورت متوافق فیه از طرف خوانده را صادر و اعلام می‌نماید و همچنین خوانده مکلف به پرداخت هزینه دادرسی به میزان تمبر ابطال شده و حق الوکاله وکیل طبق تعرفه در حق خواهان میباشد. رأی صادره حضوری بوده و ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در مرجع محترم تجدیدنظر استان تهران میباشد.
نمونه رأی دادگاه تجدیدنظر استان در خصوص استرداد جهیزیه
در خصوص تجدیدنظرخواهی ح.ع. به طرفیت ز.ر. نسبت به دادنامه شماره 0832 مورخ 1393/04/23 شعبه دوم دادگاه عمومی اسلامشهر در پرونده کلاسه 0460 مبنی بر صدور حکم به استرداد جهیزیه وارد نمی‌باشد.
زیرا با توجه به محتویات پرونده و امعان نظر در اوراق و مندرجات لایحه تجدیدنظرخواهی و لوایح دفاعیه طرفین مدلول تجدیدنظرخواسته رأی صادر شده دادگاه بدوی بر اساس مستندات موجود در پرونده از جمله لیست استنادی استرداد جهیزیه صادر گردیده است.
با عنایت به این که تجدیدنظرخواه ایراد و اعتراض موجهی که موجبات نقض دادنامه اعتراض شده را فراهم آورد ابراز ننموده است لیکن نظر به اینکه طلاجات مندرج در لیست استنادی عر ف جهیزیه محسوب نمی‌شود.
زیرا جهیزیه از نظر عرف امکانات و وسایل زندگی مشترک می باشد. لذا این دادگاه با حذف طلاجات از موضوع حکم محکومیت زوج رأی صادر شده دادگاه بدوی را اصلاح نموده و به استناد ماده 351 قانون آیین دادرسی مدنی نتیجتاً تأیید می نماید. این رأی قطعی است.
مدارک مورد نیاز برای دادخواست استرداد جهیزیه
- فهرست جهیزیه ( سیاهه جهیزیه ) که به امضای زوج و 2 نفر شاهد رسیده باشد.
- فاکتورهای خرید وسایل جهیزیه ( در صورت نداشتن لیست جهیزیه )
- شهادت شهود
- سند ازدواج
- به همراه داشتن کارت ملی و شناسنامه
سوالات متدوال
1- مدت زمان استرداد جهیزیه چقدر است؟
مدت زمان استرداد جهیزیه و تحویل آن توسط وکیل با داشتن سیاهه از زمان شروع تا انتها 1 یا 2 ماه طول می کشد.
2- اگر زوج جهیزیه را تخریب کند یا بدون اجازه بفروشد تکلیف چیست؟
زوج حق تخریب جهیزیه یا فروش جهیزیه زوجه را ندارد، مگر با رضایت او. اگر مرد بدون اطلاع زن جهیزیه را خارج کند و یا به دیگری منتقل نماید. اگر جهیزیه موجود باشد عین آن را و اگر تلف و یا خراب شود، مرد ضامن جبران خسارت آنها است.
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
