نحوه محاسبه نفقه فرزند
نفقه فرزند نحوه مطالبه و میزان نفقه فرزند ، مطابق ماده 1999 قانون مدنی نفقه فرزند تکلیف پدر است و صورتی که پدر فوت نماید یا توانایی پرداخت را نداشته باشد، نفقه فرزند بر عهده جد پدری یا پدر بزرگ می باشد. در مرحله بعد اگر فرزند جد پدری نداشته باشد یا جد پدری نتواند نفقه را بپردازد، نفقه فرزند بر عهده مادر است و در صورتی که فرزند مادر هم نداشته باشد یا مادر نتواند نفقه را بپردازد بر عهده اجداد پدری و اجداد مادری خواهد بود. بنابراین، ترتیب پرداخت نفقه فرزندان در درجه اول عهده پدر، بعدا بر عهده جد پدری، مادر، مادر بزرگ پدری و مادری خواهد بود.
در قانون مدنی نفقه تعریف نشده است اما مصادیق آن در ماده 1204 قانون مدنی ذکر شده است. مطابق ماده 1204 قانون مدنی نفقه عبارتست از مسکن، البسه، غذا، اثاث البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن میزان استطاعت شخص. مواد ذکر شده حصری نیستند و جنبه تمثیلی دارد. قانونگذار چند نمونه را به عنوان مثال آورده است و همچنین مقدار نفقه در قانون مدنی تعیین نشده است و آن را منوط به توانایی منفق و به قدر احتیاج انفاق شونده نموده است.
فرزندان تا چه سنی مستحق نفقه هستند؟
در قانون مدنی سن معینی برای پرداخت نفقه تعیین نشده است و عرفا تا زمانی که فرزندان دارای شغل و درآمد مشخص نباشند پدر نسبت به پرداخت نفقه مسئولیت دارد. مطابق ماده 1197 قانون مدنی شخصی مستحق دریافت نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی وسایل معیشت خود را فراهم سازد.
ملاک تصمیم گیری قضات با توجه به عرف، فرزندان پسر از 18 سالگی و اتمام دوره سربازی اگر توانایی کار داشته باشند مستحق دریافت نفقه نمی باشند. ولی در مورد فرزندان دختر رویه این است که اگر دختر مشغول به شغلی نباشد و و هیچ منبع درآمدی نداشته باشد، پرداخت نفقه وی تا زمان ازدواج بر عهده پدر است.
نفقه فرزند چقدراست و شامل چه چیزهایی است؟
رویه این است که، پس از تقدیم دادخواست مطالبه نفقه فرزند اگر طرفین دعوا در میزان نفقه توافقی نداشته باشد، دادگاه برا ی تعیین میزان آن موضوع را به کارشناس نفقه ارجاع می نماید. کارشناس معمولا مبلغ نفقه را با توجه به وضعیت منفق و نیازهای فرزند تعیین می کند.
میزان نفقه از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و یکسان نمی باشد و عواملی مانند زندگی در شهر های کلان و کوچک و شغل و محل زندگی زوجین و سطح تحصیلات در تعیین میزان نفقه تأثیر بسزایی دارد. بنابراین، کارشناس در محاسبه مقدار نفقه باید تمامی عوامل را مد نظر قرار داده و اقدام به صدور نظر خویش نماید.
بیشتر بخوانید : حضانت دختر و پسر در قانون ایران
مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند چیست ؟
در قانون پیش بینی شده است که اگر پدری با داشتن امکانات مالی از پرداخت نفقه امتناع نماید این مسئله بار کیفری (جرم ترک انفاق) دارد و فرزندان یا فردی که حضانت و نگهداری فرزندان را به عهده دارد می تواند علیه او در دادگاه شکایت کیفری نماید و همچنین مادر به ولایت نیز در ضورت عدم پرداخت نفقه فرزند مشترک می تواند اقدام به شکایت حقوقی نماید و نفقه را مطالبه کند.
1- شکایت کیفری ترک انفاق :
قانونگذار برای عدم پرداخت نفقه فرزند ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته است که تحت عنوان جرم ترک انفاق مطرح می گردد. درصورتی که پدر از پرداخت نفقه امتناع نماید جرم ترک انفاق تحقق پیدا می کند که شرایطی برای تحقق این جرم وجود دارد اینکه پدر باید استطاعت و توان مالی خوبی داشته باشد و فرزند شرایط مالی مناسب نداشته باشد و نتواند با اشتغال به شغلی هزینه های زندگی خود را تأمین کند.
در صورت وجود این شرط کسی که از پرداخت نفقه اشخاص واجب النفقه امتناع نماید مطابق ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 به حبس تعزیری درجه 6 یعنی حبس بیش از 6 ماه تا 1 سال محکوم خواهد شد.
ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 هر کس با داشتن استطاعت و توان مالی، نفقه زن را در صورت تمکین به او نپردازد یا از پرداخت نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید به حبس تعزیری درجه 6 محکوم خواهد شد.
توجه داشته باشید که تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورتی که شاکی از شکایت خود صرفنظر نماید یا به عبارتی گذشت نماید تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می شود.
مطالبه حقوقی نفقه فرزند مشترک :
مطابق ماده 6 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 مادر یا کسی که حضانت طفل و نگهداری طفل را به عهده دارد، حق دارد برای مطالبه نفقه فرزند اقامه دعوا کند. در این صورت دادگاه با ارجاع به کارشناسی میزان آن را تعیین و پدر را محکوم به پرداخت نفقه فرزند مشترک می نماید.
- حسب تبصره ماده 53 قانون حمایت خانواده کودکان ناشی از تلقیح مصنوعی یا کودکان تحت سرپرستی به موجب مقررات نیز مانند سایر فرزندان دارای حق مطالبه نفقه فرزند مشترک در نظر گرفته شده است و در صورت توافق همان توافق ملاک عمل خواهد بود و در صورتی که طرفین بر میزان دقیق نفقه توافقی نداشته باشند می توان میزان آن را با ارجاع به نظر کارشناس تعیین کرد.
- در صورتی که فرزند دختر کمتر از 9 سال و پسر کمتر از 15 سال داشته باشند به استناد ماده 6 قانون حمایت خانواده کسی که طفل را نگهداری می کند می تواند برای مطالبه نفقه به طرفیت پدر اقامه دعوا کند و فرزندان از سن 18 سالگی به بعد در صورتی که حکم رشد خود را از دادگاه گرفته باشند خودشان می توانند بر علیه پدر خود اقامه دعوی نمایند.
- مطالبه نفقه گذشته فرزند مطابق قانون امکانپذیر نیست و فقط پرداخت نفقه ناظر به آتیه است. مطابق ماده 1206 قانون مدنی زوجه در هر حال می تواند برای نفقه گذشته خود اقامه دعوی نماید ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می توانند مطالبه نفقه نمایند.
پرداخت نفقه فرزند بر بعد از فوت پدر بر عهده کیست؟
اولویت در پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر می باشد. مطابق ماده 1199 قانون مدنی نفقه فرزند بر عهده‌ی پدر می باشد و پس از فوت پدر و یا عدم قدرت او به انفاق، بر عهده‌ی اجداد پدری است، با رعایت الاقرب فالاقرب.
در صورت نبود اجداد پدری و یا عدم قدرت آن‌ها، نفقه بر عهده‌ی مادر، در صورت عدم حیات و یا قدرت مادر، پرداخت نفقه بر عهده‌ی اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب النفقه است.
بنابراین، نفقه فرزند بعد از فوت پدر بر عهده اجداد پدری است. اگر پدربزرگ نیز در قید حیات نباشد و یا توانایی پرداخن نفقه را نداشته باشد نفقه فرزند بر عهده مادر خواهد بود.
اگر مادر هم در قید حیات نباشد و یا توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد نفقه فرزند بر عهده مادربزرگ پدری، سپس برعهده‌ی پدربزرگ و مادربزرگ مادری خواهد بود.
برای مطالبه نفقه از پدربزرگ شرایطی لازم است مانند تمکن مالی، استحقاق فرزند برای دریافت نفقه . اگر پدربزرگ توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد تکلیفی به پرداخت نفقه ندارد و این وظیفه از او ساقط خواهد شد.
آیا نفقه به فرزندان بالای 18 سال تعلق می گیرد؟
نفقه فرزند پس تا 18 سالگی و تا پایان تحصیلات برعهده پدر و بعد از ان در صورتی که فرزند پسر قادر به تامین معاش نباشد بر عهده پدر است. نفقه فرزند دختر بالای 18 سال تا زمانی که شوهر کند بر عهده پدر می باشد.
آیا نفقه گذشته فرزند قابل مطالبه است؟
مطابق ماده 1206 قانون مدنی نفقه گذشته فرزند قابل مطالبه نیست اگر پدر نفقه فرزند خود را پرداخت ننماید نمی توان نفقه معوقه را از او گرفت. فرزند فقط می تواند نسبت به نفقه حال و آینده اقدام کند و با صدور رای پرداخت نفقه از تاریخ تقدیم دادخواست به بعد ملاک قرار می گیرد.
نحوه کارشناسی و محاسبه نفقه فرزند چگونه است؟
در صورتی که تعیین نفقه فرزند به کارشناسی ارجاع شود کارشناس پرونده باید با بررسی مدارکی که از طرف مادر ارائه می شود و با توجه به وضعیت اجتماعی، نیازهای فرزند و سن و سال فرزند، وضعیت خانوادگی او، میزان درآمد پرداخت کننده نفقه و مسائلی از این قبیل میزان نفقه را مشخص می کند.
سوالات متدوال :
1 – نحوه مطالبه نفقه فرزندان به چه صورت است؟
در صورتی که فرزندان زیر سن رشد باشند مطابق ماده 6 قانون حمایت از خانواده مادر به ولایت می تواند نسبت به مطالبه نفقه فرزندان اقدام کند.
2- آیا به پسر بالای 18 سال نفقه تعلق میگیرد؟
فرزند پسر تا زمانی که مشغول تحصیل باشد و نتواند به واسطه امرار معاش نیاز های خود را تامین کند نفقه او بر عهده پدر است.
3- مدارک لازم جهت مطالبه نفقه فرزند چیست؟
- شناسنامه مادر و فرزندان
- حکم حضانت
- دادخواست مطالبه نفقه
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
