شرایط گرفتن حضانت فرزند
شرایط گرفتن حضانت فرزند ، به طور کلی و طبق قانون حضانت فرزندان چه دختر چه پسر تا 7 سالگی به عهده مادر است. بعد از سن 7 سالگی پدر و مادر از حق ملاقات فرزند برخوردار می باشند.
اما گاهی شرایطی پیش می آید که حضانت فرزندان از مادر سلب می شود. مانند ازدواج مجدد مادر یا داشتن جنون و شرایطی که صلاحیت نگهداری از فرزندان را نداشته و سرپرستی از فرزندان با چنین شرایطی موجبات مشکلات و تهدیدی جدی برای زندگی و سلامت فرزندان خواهد شد.
سرپرستی فرزندان از جمله مسائل مهم قانونی می باشد که قانونگذار برای حمایت از حقوق فرزندان و مصلحتشان در آینده مجموعه قوانینی راوضع کرده است که در ادامه به آن می پردازیم.
حسب ماده 1173 قانون مدنی، مقرر می دارد: “اگر در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی کسی که حضانت با اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل به خطر افتد، دادگاه می تواند حضانت را به دیگری واگذار کند.
همچنین طبق ماده 1179 قانون مدنی هریک والدین که طفل در حضانت اوست ، حق تنبیه طفل خود را دارند، ولی والدین حق تنبیه فرزندان خود را از خارج از حدود تادیب ندارند.
حضانت مادر
طبق قانون مدنی حضانت فرزندان بدون توجه به جنسیتشان تا 7 سالگی به عهده مادر می باشد. به جهت نیازهای روحی و عاطفی و اینکه بخش اعظم نیازهای کودک با مادر است قانون تا سن 7 سالگی سرپرستی فرزندان مادر را در اولویت قرار داده است.
حسب ماده 1169 قانون مدنی، دختران و پسران، تا سن 7 سالگی، با مادرشان خواهند بود و به عبارتی، حضانت، بر عهده مادر آن ها می باشد و پس از آن، فرزندان، تا سن بلوغ که در دختران، 9 سال تمام و در پسران، 15 سال تمام قمری است، با پدر می باشند، مگر اینکه مصلحت طفل، اقتضای دیگری ایجاب کند یا والدین، در مساله حضانت، اختلاف پیدا کنند.
همچنین حسب ماده 1170، مادری می تواند حضانت فرزندش را بر عهده بگیرد که مجنون نباشد و یا ازدواج مجدد، نکرده باشد.
شرایط گرفتن حضانت فرزند توسط مادر
مادر با داشتن مدارک و ارائه اسناد محکمه پسند از پدر با توصیف اینکه وی دارای انحرافات و مشکلات اخلاقی می باشد با مراجعه به دادگاه می تواند تقاضای سلب حضانت از پدر را مطرح و خود سرپرستی فرزندان را بر عهده بگیرد.
مشکلات و انحرافات اخلاقی مانند: ابتلا به بیمارهای روانی و اعصابی، فساد اخلاقی و فحشا، اعتیاد به مواد مخدر، سوء استفاده از طفل، ضرب و جرح کودک. در صورت اثبات یکی از موارد نام برده مادر می تواند از پدر سلب حضانت نماید.
همچنین حسب ماده 45 قانون حمایت خانواده رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاهها و مقامات اجرائی الزامی است.
شرایط گرفتن حضانت فرزند توسط پدر
در صورتی که مادر دارای یکی از شرایط ذیل باشد پدر می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه ادله خود میتواند تقاضای سلب حضانت نموده و خود سرپرستی فرزندان را بر عهده بگیرد.
این شرایط عبارت است از:
اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر، قمار؛ اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا؛ مبتلا بودن پدر به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی، سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری، قاچاق، تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
بنا بر موارد ذکر شده طبق قانون چه مادر چه پدر اگر ادعایی مبنی بر این داشته باشند که طرف مقابل صلاحیت نگهداری فرزند را ندارد با تنظیم دادخواست سلب حضانت و داشتن ادله کافی و مراجعه به دادگاه می توانند درخواست سلب حضانت نمایند.
شرایط حضانت فرزند در طلاق توافقی
در قسمت بالا شرایط حضانت فرزند و قانون حاکم در این خصوص را توضیح دادیم. در صورتی که زوجین اقدام به طلاق توافقی نمایند پدر و مادر می توانند به نفع همدیگر از حق حضانت خود صرفنظر نموده و توافقاتی را در خصوص حضانت فرزندان بنمایند حتی اگر توافقات آنها خلاف قانون باشند. البته دادگاه در صدور رای حضانت فرزندان باید مصلحت فرزندان را باید در نظر بگیرد.
به عنوان مثال اگر پدر و مادر توافق کنند چنانچه زوجه اقدام به ازدواج مجدد نماید حضانت فرزند همچنان بر عهده مادر باشد. البته به شرطی که این توافق خلاف مصلحت فرزند نباشد. ولی اگر توافقاتی بین زوجین در خصوص حضانت فرزندان نباشد دادگاه طبق قوانین حاکم تصمیم گیری خواهد کرد.
شرایط حضانت فرزند در صورت فوت والدین
در خصوص حضانت فرزند در صورت فوت ، اگر یکی از والدین فوت کند حضانت فرزند با فردی است که زنده باشد می باشد. اما اگر هر دو فوت کند قانون در این مورد ساکت است اما از نظر شرعی حضانت فرزند برعهده جد پدری می باشد.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به حضانت فرزند
دادگاه صالح رسیدگی به تعیین شرایط گرفتن حضانت فرزند، دادگاه خانواده می باشد.
مدارک لازم برای گرفتن حضانت فرزند
- سند طلاق
- شناسنامه و کارت ملی
- توافقات زوجین در طلاق توافقی
