از نظر قانون مدنی طلاق گرفتن زن چگونه است؟
طلاق گرفتن زن بدون دلیل، طلاق یکی از شیوه های انحلال نکاح دائم است. بر اساس قانون مدنی اصولاً حق طلاق با مرد می باشد. با این وجود در صورت وجود برخی از شرایط قانونی، زن می تواند به دادگاه خانواده مراجعه نموده و دادخواست طلاق طرح نماید.
همچنین در صورتی که هنگام ازدواج یا پس از آن مرد به زن وکالت بلاعزل در طلاق داده باشد، زن می تواند حتی بدون دلیل به نیابت از مرد خود را طلاق دهد. موضوع این نوشتار بررسی مواردی است که قانوناً زوجه با دلیل یا بدون دلیل می تواند نسبت به دریافت حکم طلاق از دادگاه خانواده، اقدام نماید یا اینکه آیا طلاق گرفتن زن بدون دلیل امکان پذیر است یا خیر؟.
دلایل قانونی برای طلاق زن
دلایلی که زوجه می تواند با اثبات آن ها در دادگاه خانواده از دادگاه درخواست طلاق نماید به شرح ذیل است :
الف ) طلاق گرفتن زن با استناد تحقق شروط ضمن عقد نکاح : زوجه بتواند یکی از شروط دوازده گانه مندرج درعقدنامه را در صورتی که زوج آن را امضاء نموده باشد اثبات نماید . شروط به شرح ذیل می باشد :
- خودداری زوج از پرداخت نفقه زوجه به مدت شش ماه به هردلیلی و عدم الزام او به پرداخت نفقه و همچنین در موردی که زوج حقوق واجب زن را به مدت شش ماه ایفاء ننماید و اجبار وی هم امکان پذیر نباشد.
- زوج به حدی سوء رفتار و یا سوء معاشرت داشته باشد که ادامه زندگی مشترک را برای زن غیر قابل تحمل نماید.
- مرد به امراض صعب العلاج مبتلا گردد به صورتی که ادامه زندگی مشترک برای زن مخاطره آمیز باشد.
- شوهر مجنون گردد و امکان فسخ شرعا ممکن نباشد.
- منع اشتغال زوج به شغلی که از نظر مرجع قضایی منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زن باشد.
- زوج محکومیت قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر گردد و یا به جزای نقدی که بر اثر ناتوانی در پرداخت منتهی به پنج سال بازداشت گردد یا زوج محکوم به حبس و جزای نقدی که جمعا منتهی به پنج سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات زوج در حال اجرا باشد.
- مبتلا شدن زوج به هر گونه اعتیادی که به تشخیص دادگاه مضر بوده و به اساس زندگی مشترک خلل آورده و ادامه زندگی خانوادگی را برای زوجه دچار مشکل نماید.
- شوهر بدون عذر موجه زندگی مشترک را ترک نماید . تشخیص ترک زندگی مشترک و عذر موجه با مرجع قضایی است و یا زوج شش ماه متوالی بدون هیچ عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.
- شوهر در اثر ارتکاب جرم و انجام هر گونه مجازات اعم از حد و تعزیر محکومیت قطعی داشته باشد و این محکومیت مغایر با شئون و حیثیت خانوادگی زوجه باشد. تشخیص این موضوع با دادگاه است.
- اگر زوجه پس از گذشت پنج سال از زوج به دلیل عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگرمرد صاحب فرزند نشود.
- در صورتی که شوهر مفقودالاثر گردد وظرف شش ماه پس ازاقدام قانونی زوجه پیدا نشود.
- زوج بدون رضایت زن همسر دیگری اختیار کند و یا در صورت تعدد همسر به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود عدالت را به درستی اجرا ننماید.
ب ) طلاق گرفتن زن با استناد به عسر و حرج زوجه : زوجه عسر و حرج خود را طبق ماده 1130 قانونی مدنی اثبات نماید.عسر و حرج یعنی در زندگی مشترک وضعیتی برای زوجه به وجود بیاید که تحمل آن برای زن مشکل و همراه با مشقت باشد.
ج) طلاق گرفتن زن با استناد به وکالت در طلاق : زوجه از همسرش وکالت در طلاق داشته باشد.
موارد عسر و حرج :
بنابر مواد 1129 تا 1130 قانون مدنی، در صورتی که هر کدام از دلایل زیر وجود داشته باشد، زوجه می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست طلاق را طرح نماید:
- شوهر زندگی خانوادگی را بدون دلیل به مدت شش ماه متوالی یا نُه ماه متناوب، ترک نماید.
- شوهر به یکی از انواع مواد مخدر یا نوشیدنی های الکلی اعتیاد داشته باشد، به طوری که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آید. البته زوجه در صورتی می تواند به استناد این دلیل تقاضای طلاق نماید که به تشخیص پزشک، ترک اعتیاد شوهر ممکن نباشد یا شوهر از انجام تعهدات خویش در این زمینه خودداری کند.
- چنانچه شوهر به مجازات زندان از پنج سال یا بیشتر محکوم گردد.
- شوهر مرتکب ضرب و جرح زوجه یا هرگونه رفتار خشونت آمیز مستمر بر علیه وی شود، به طوری که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
- ابتلای شوهر به بیماری های واگیردار، به طوری که زندگی زناشویی را مختل کند.
- ابتلای شوهر به بیماری عنن (بریده بودن آلت تناسلی) به طوری که حتی برای یک بار قادر به انجام عمل زناشویی نباشد.
- علاوه بر موارد فوق در صورتی که شوهر از پرداخت نفقه زوجه دایم خویش خودداری کند، زن می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و تقاضای طلاق را طرح نماید.
طبق قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، در صورتی که ادامه زندگی زناشویی برای زن موجب عسر و حرج شود، زوجه می تواند تقاضای طلاق کند. این اقدام در صورتی ممکن است که زندگی مشترک برای زوجه غیر قابل تحمل باشد.
در این صورت زوجه می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و تقاضای طلاق توافقی را طرح نماید. منظور از عسر و حرج شرایط اضطراری است که برای زن غیر قابل تحمل باشد. برای مثال چنانچه منزلی که مرد برای زوجه فراهم کرده است موجب دشواری زندگی برای وی گردد، زوجه می تواند به استناد عسر و حرج، در دادگاه تقاضای طلاق طرح کند.
آیا از نظر قانونی طلاق گرفتن زن بدون دلیل امکان دارد؟
حقوق مدنی ایران بر مبنای مقررات اسلامی تنظیم گردیده است. همانطور که اشاره شد اصولاً مرد حق طلاق دارد. در واقع از نظر حقوقی جاری نمودن صیغه طلاق یک عمل حقوقی یک جانبه می باشد که اختیار انجام آن با مرد است.
با این حال در بسیاری از موارد ممکن است در ضمن عقد نکاح یا پس از آن، مرد به صورت بلاعزل به زوجه در طلاق دادن خویش وکالت دهد. به عبارت دیگر در صورتی که زوج به زوجه وکالت بلاعزل در طلاق بدهد، زوجه به نیابت و وکالت از شوهر می تواند صیغه طلاق را جاری کرده و خود را طلاق دهد.
با این وجود باید توجه داشت که حتی در صورت داشتن وکالت بلاعزل در طلاق گرفتن زن، باید مراحل قانونی مندرج در قانون حمایت خانواده برای طلاق رعایت گردد. یعنی به طور کلی حتی طلاق گرفتن بدون دلیل زن با وکالت بلاعزل نیز مستلزم طرح دادخواست در دادگاه خانواده و صدور گواهی عدم سازش توسط قاضی این دادگاه است. پس از صدور گواهی عدم سازش زوجه باید به دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کرده و نسبت به جاری ساختن صیغه طلاق مبادرت نماید.
هرچند عقد وکالت یک عقد جایز است و طرفین می توانند هر وقت که خواستند آن را فسخ کنند. لیکن چنانچه عقد وکالت به عنوان شرط ضمن عقد لازمی منعقد گردیده باشد، قابل فسخ نیست. برهمین مبنا مرد نمی تواند وکالت در طلاق گرفتن زن را که به صورت بلاعزل در ضمن عقد نکاح به زوجه تفویض کرده است را فسخ نماید و به این دلیل از طلاق زوجه جلوگیری به عمل آورد.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل خانواده شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
