صدور حکم رشد به چه معناست؟
حکم رشد، در حقوق ایران اشخاص تا پیش از رسیدن به سن خاص، اهلیت و صلاحیت قانونی لازم برای تصرف در اموال و حقوق مالی خویش را ندارند. در اصطلاح کسی را که به سن هجده سال تمام شمسی رسیده باشد یا به موجب حکم قطعی دادگاه حکم رشد وی صادر شده باشد، به عنوان رشید اهلیت لازم برای تصرف در اموال خویش را دارا خواهد بود. در واقع رشد به معنای توانایی ذهنی و عقلی برای مدیریت امور مالی هر شخص می باشد. اصل بر این است که افراد پیش از رسیدن به سن بلوغ رشید نیستند و بنابراین اموال و دارایی های آنان می بایست توسط ولی (پدر، جد پدری، قیم یا وصی)، اداره شود.
گواهی رشد یا حکم رشد به موجب تبصره 2 ماده 1210 قانون مدنی در مواردی صادر می شود که شخصی به سن بلوغ رسیده باشد لیکن به سن رشد که هجده سالگی می باشد نرسیده باشد. در این نوشتار ضمن بررسی مراحل و شرایط دریافت حکم رشد، برخی از مهمترین مقررات قانونی در زمینه رشد قانونی و حقوقی را مورد بررسی قرار می دهیم.
گواهی رشد چیست؟
اشخاص با رسیدن به سن رشد میتوانند اداره امور خود را به دست بگیرند و آنها را مدیریت کند. در بعضی شرایط خاص ممکن است شخص با سن رسیدن به سن بلوغ توانایی و رشد عقلانی برای اداره امور خود را داشته باشد ولی به دلیل اینکه زیر 18 سال می باشد محجور محسوب می شود باید نسبت به دریافت حکم رشد اقدام نماید.
در واقع گواهی رشد سندی است که با تقاضای شخص زیر 18 سال از سوی دادگاه صادر می گردد و شخص با دریافت گواهی رشد قبل از رسیدن به سن 18 سالگی میتواند در اموال خود مدیریت نماید و به منزله اینست که شخص توانایی تجزیه تحلیل امور مالی و اقتصادی را دارد و نیاز به سرپرستی و نظارت هیچ شخص دیگری ندارد.
شرایط و مراحل قانونی گرفتن حکم رشد
کسی که متقاضی صدور حکم رشد است یا نماینده قانونی وی می بایست دادخواست صدور گواهی رشد را تنظیم کرده و به دادگاه خانواده تقدیم نماید. یکی از مدارک و مستنداتی که در دادخواست حکم رشد می بایست ارائه گردد، استشهادیه شهود می باشد.
دادگاه خانواده برای دریافت صدور حکم رشد می بایست شخص را به پزشکی قانونی ارجاع نماید. پزشک قانونی با ارزیابی و مصاحبه با شخصی که تقاضای صدور حکم رشد آن شده است، توانایی های ذهنی او برای مدیریت امور مالی خویش را بررسی می کند. پس از اعلام نظر پزشکی قانونی به دادگاه جلسه ی رسیدگی حضوری برای فرد متقاضی در نظر گرفته می شود.
قاضی در جلسه حضوری سوالاتی را از شخص متقاضی می پرسد تا وضعیت عقلانی متقاضی را محک بزند در صورتی که قاضی و پزشکی قانونی صدور حکم رشد در مورد شخص متقاضی را بلامانع تشخیص دهند، دادگاه خانواده گواهی رشد را صادر می کند و اگر رشد احراز نشود درخواست صدور حکم رشد رد می شود.
پس از صدور گواهی رشد شخص بالغ می تواند در اموال خود هرگونه تصرفات قانونی را انجام دهد. در صورتی که اموال شخصی که حکم رشد او صادر شده است در دست ولی یا سرپرست قانونی وی باشد، با صدور حکم رشد متصرف می بایست اموال مزبور را به شخص رشید تحویل دهد.
در مورد افرادی که بیش از هجده سال تمام شمسی سن داشته باشند، مطابق با ماده 1210 قانون مدنی اصل بر رشید بودن آنان است. مگر این که جنون یا سفاهت آنان در مرجع قانونی صلاحیت دار به اثبات برسد.
مدارک لازم برای دریافت گواهی رشد
برای دریافت حکم رشد، مدارک زیر می بایست در ضمن دادخواست به دادگاه خانواده تحویل گردد:
- شناسنامه و کارت ملی
- فرم درخواست صدور گواهی رشد
- رسید هزینه دادرسی پرداخت شده برای دریافت گواهی رشد
- سایر مدارک و مستندات مثل تحقیق محلی واستشهادیه … که ممکن است مورد استناد قرار گیرد.
نمونه دادخواست صدور حکم رشد
خواهان : خانم : …..
خوانده : …..
1- مدعی العموم (دادستان)
2 – ولی یا قیم
خواسته : تقاضای صدور حکم رشد
ریاست محترم دادگاه خانواده 2 تهران
با سلام و تحیت
احتراما به استحضار می رساند اینجانب … فرزند … به شماره شناسنامه … کد ملی … بموجب مدارک سجلی تقدیمی در تاریخ … به دنیا آمده ام و سن اینجانب بیش از 10 سال تمام قمری است و اینجانب از لحاظ رشد، چه از نظر عقلی و چه از نظر جسمی به میزان کافی رسیده ام و شخصا قادر به اداره ی اموال و تصدی امور و تشخیص مصلحت خود در تمامی زمینه های مالی و غیر مالی هستم . نظر به مراتب فوق، با توجه به مدارک تقدیمی مستنداً به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی تقاضای صدور حکم رشد، مطابق با خواسته تقدیمی مورد استدعاست.
نکات حقوقی تکمیلی در خصوص دریافت گواهی رشد
نکته ای که در مورد صدور حکم رشد باید به خاطر داشت این است که برای کسانی که سن آنها هجده سال تمام یا بیشتر باشد، نیازی به صدور حکم رشد نیست. این اشخاص اصولاً در نظر قانون به عنوان اشخاص رشید، اهلیت و صلاحیت لازم برای انجام تصرف در امور مالی خود را دارند. در صورتی که به موجب گواهی پزشکی قانونی، شخصی به عنوان سفیه شناخته شود، قانوناً نمی تواند در امور مالی خود دخالت کند.
سفیه یک اصطلاح شرعی است و به معنای کسی است که دانایی و عقل کافی برای مدیریت امور مالی خود را ندارد. سفیه از نظر قانونی و حقوقی در سایر امور غیر مالی خویش می تواند دخالت کند. برای مثال می تواند همسر اختیار کند یا مراسم طواف خانه خدا را انجام دهد. لکن در امور مالی مثل تعیین و پرداخت مهریه، خرید و فروش و … سفیه نمی تواند مبادرت نماید. به جای سفیه سرپرست قانونی او اعم از ولی، وکیل، وصی و قیم می تواند در امور مالی او دخالت کند.
سوالات قاضی در مورد حکم رشد چیست؟
- تاریخ دقیق تولد شما ( به روز ، ماه، سال ) چیست ؟
- قیمت روز دلار چقدر است؟
- قیمت روز سکه چقدر است؟
- تورم یعنی چه؟
- نحوه صحیح معامله کردن چیست ؟
- اگر مقدار زیادی پول داشته باشی اولین کاری که با آن می‌کنید چیست؟
- نوسان سکه و طلا در سال گذشته تا کنون چقدراست؟
- برای وکالت در فروش ملک یا ماشین چه باید کرد؟
- قیمت ملک در مناطق مختلف تهران به صورت تقریبی چقدر است؟
- حکم رشد را برای چه اموری میگیری؟
- وظایف پلیس + 10 چیست؟
- چقدر بهت ارث رسیده و بعد از دریافت ارث چه میخواهی بکنی؟
- سال 1402 به چه سالی نامگذاری شده است؟
- اگر مقدار زیادی پول نقد داشته باشی آیا در خانه نگهداری میکنی یا در بانک؟
- نام رئیس جمهور و رهبر و رئیس مجلس چیست وظایف هر کدام چیست و توسط چه کسانی انتخاب می شوند؟
سوالات متدوال
دعوای حکم رشد باید به طرفیت چه کسی مطرح شود؟
دعوای حکم رشد باید به طرفیت ولی و در صورت نبودن ولی به طرفیت قیم و در صورتی که نه ولی و نه قـیم باشـد به طرفیت مدعی العموم مطرح شود.
برای گرفتن حکم رشد به کجا مراجعه کنیم؟
برای گرفتن حکم رشد شخص متقاضی باید با به همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی مدارک مورد نیاز جهت اثبات ادعای درخواست صدور حکم رشد مثل استشهادیه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست را ثبت نماید.
با حکم رشد چه کارهایی میتوان کرد؟
با دریافت حکم رشد شخص می تواند در کلیه امور مالی و غیر مالی از جمله ارث ، طلاق و… دخالت نماید ولی در حضانت ، گواهینامه و ازدواج دختر بی تاثیر است.
جهت مشاوره حقوقی با وکلا و کارشناسان ما با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید . فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
