جرم غصب عنوان چیست؟
جرم غصب عنوان یکی از جرایم تعزیری موضوع ماده 555 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی می باشد. جرم غصب عنوان موضوع ماده 555 قانون مجازات اسلامی به معنای دخالت کردن در امور دولتی، بدون داشتن سمت یا اجازه از طرف دولت است.
از نظر ماهیتی، این جرم به معنای جعل عناوین دولتی و معرفی خود به عنوان مامور یا مسئول دولتی می باشد. مطابق با ماده مذکور افرادی که بدون سمت رسمی یا اجازه از طرف دولت، خود را مستخدم در مشاغل دولتی اعم از کشوری، لشکری و انتظامی دخالت دهد یا معرفی کند، به اتهام جرم غصب عنوان تحت تعقیب کیفری قرار می گیرد.
در ادامه نوشتار پیش رو ضمن بررسی ارکان و شرایط تحقق جرم تعزیری غصب عنوان، شیوه رسیدگی به این جرم را در دادسرای عمومی و انقلاب و دادگاه کیفری دو مورد بررسی قرار خواهیم داد. با وکیل کیفری همراه باشید.
مجازات غصب عنوان چیست؟
مجازات غصب عنوان چیست؟جرم غصب عنوان از جمله جرایم تعزیری به شمار می رود و مجازات آن شش ماه تا دو سال حبس تعزیری، می باشد. علاوه بر این به تصریح ماده مذکور چنانچه برای ارتکاب جرم غصب عنوان، جرایم دیگری چون جعل نیز ارتکاب یافته باشند، مرتکب به مجازات قانونی آن جرایم نیز محکوم می شود.
ارکان و شرایط تحقق جرم غصب عنوان
برای آن که جرم غصب عنوان موضوع ماده 555 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، محقق گردد می بایست ارکان و شرایط زیر وجود داشته باشد :
رکن قانونی جرم غصب عنوان :
رکن قانونی یا ماده قانونی جرم غصب عنوان در ماده 555 ، 556 ، 557 قانون مجازت اسلامی جرم انگاری گردیده است.
ماده 555 قانون مجازات اسلامی
«هر کس بدون سمت رسمی یا اذن از طرف دولت خود را در مشاغل دولتی اعم از کشوری یا لشگری و انتظامی که از نظر قانون مربوط به‌او نبوده است دخالت دهد یا معرفی نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد و چنانچه برای دخالت یا معرفی خود در مشاغل مزبور،سندی جعل کرده باشد، مجازات جعل را نیز خواهد داشت».
ماده 556 قانون مجازات اسلامی
«هر کس بدون مجوز و بصورت علنی لباسهای رسمی مأموران نظامی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشانها، مدالها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود مورد استفاده قرار دهد در صورتی که عمل او به موجب قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از سه ماه تا یک سال و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد. و در صورتی که از این عمل خود سوء استفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره – استفاده از البسه و اشیاء مذکور در این ماده در اجرای هنرهای نمایشی مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.»
ماده 557 قانون مجازات
«هر کس علنی و بصورت غیر مجاز لباسهای رسمی یا متحدالشکل مأموران کشورهای بیگانه یا نشانها یا مدالها یا سایر امتیازات دولتهای خارجی در ایران را مورد استفاده قرار دهد به شرط معامله متقابل و یا در صورتی که موجب اختلال در نظم عمومی گردد مشمول مقررات ماده فوق است.»
رکن مادی جرم غصب عنوان :
رفتار مادی مرتکب در این جرم «دخالت» کردن در امور دولتی، یا «معرفی» خود به عنوان مامور و مستخدم دولت می باشد. بدون آنکه شخص مذکور دارای سمت بوده یا اجازه دولت را کسب کرده باشد. مطابق با نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه چنانچه مامور حسابداری یک اداره، خود را به عنوان مامور حفاظت اطلاعات همان اداره معرفی نماید نیز، مرتکب جرم غصب عنوان گردیده است.
هرچند در همان اداره مشغول به خدمت است. به نظر می آید منظور قانونگذار از «دخالت» در امور دولتی این است که مرتکب خود را به عنوان مامور دولت در کاری دخالت دهد. به عنوان مثال در حالی که افسر راهور نیست، خود را به عنوان افسر راهنمایی و رانندگی معرفی کرده و به مهار ترافیک در سطح شهر بپردازد.
رکن معنوی جرم غصب عنوان :
از نظر روانی، مرتکب می بایست در حالی که نسبت به عدم مسئولیت داشتن خویش آگاه است، نسبت به مداخله در امور دولتی اقدام نماید. در واقع از نظر رکن روانی مرتکب باید بداند که بدون آنکه سمتی داشته باشد خود را به عنوان مامور معرفی می کند.
بنابراین چنانچه یک کارمند دولت اخراج شود، اما در حالی که تا کنون خبر اخراج وی به او نرسیده است در امور مربوط به وظیفه خود دخالت کند، جرم غصب عنوان محقق نخواهد شد. همانطور که اشاره شد به نظر هیات عالی قضات، اگر کسی دارای مسئولیت دولتی باشد اما خود را در شغلی غیر از آنچه مربوط به وظایف اوست معرفی نماید، به جرم غصب عنوان محکوم می شود.
شیوه رسیدگی در دادسرا و دادگاه
آنچنان که گذشت دانستیم که مجازات جرم غصب عنوان، عبارت از شش ماه تا دو سال حبس تعزیری است. این مجازات از حیث درجه بندی مجازات ها، درجه شش محسوب می شود. بنابراین مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری انجام تحقیقات مقدماتی این جرم در صلاحیت دادسرای عمومی و انقلاب قرار دارد.
رسیدگی در دادسرا ممکن است با شکایت شاکی یا خبر معتمدین و … آغاز گردد. دادستان به عنوان رئیس دادسرای عمومی و انقلاب دستور شروع تحقیقات مقدماتی در مورد جرم غصب عنوان را صادر کرده و پرونده را به یکی از بازپرس ها یا دادیاران ارجاع می کند. دادسرا مدارک و ادله مربوط به اتهام را بررسی کرده و ممکن است متهم را احضار کند.
اگر متهم برای ادای توضیحات، بدون عذر موجه به دادسرای عمومی و انقلاب مراجعه نکند، ممکن است برای دومین بار احضار یا جلب شود. مقامات دادسرا پس از انجام تحقیقات مقدماتی چنانچه اعتقاد بر ارتکاب جرم غصب عنوان توسط متهم داشته باشند، ضمن صدور کیفرخواست پرونده را به دادگاه کیفری دو ارسال می نمایند.
چنانچه ارتکاب جرم توسط متهم برای مقامات دادسرا محرز نگردد، حسب مورد قرار موقوفی تعقیب یا منع تعقیب صادر می شود. رسیدگی و صدور حکم در مورد جرم غصب عنوان، در صلاحیت دادگاه کیفری دو قرار دارد. دادگاه کیفری دو با حضور یک قاضی تشکیل می شود.
پس از وصول پرونده و کیفرخواست به دادگاه کیفری دو، دادرس دادگاه نخست پرونده را از حیث تکمیل بودن تحقیقات بررسی می کند. در صورت احراز تکمیل بودن پرونده، دادرس دادگاه وقت رسیدگی را تعیین کرده و به طرفین ابلاغ می شود.
جهت مشاوره با وکلا و کارشناسان ما با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
