تغلیظ دیه چیست؟
به گفته وکیل کیفری تغلیظ دیه در لغت به معنی تشدید کردن و یا سخت و دشوار کردن است. در اصطلاح حقوقی، به افزوده شدن یک سوم به میزان دیه گفته می شود. تغلیظ دیه مختص جرم قتل است برای جراحات و صدمات بدنی تغلیظ دیه در نظر گرفته نشده است که با توجه به نوع قتل و زمان ارتکاب جرم در ماههای حرام یا مکان وقوع جرم در حرم مکه تغلیظ دیه صورت می گیرد.
مطابق ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، هر گاه رفتار مرتکب و فوت مجنیٌ‌علیه هر دو در ماه های حرام «محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه» یا در محدوده حرم مکه، واقع شود خواه جنایت عمدی خواه غیر عمدی باشد، علاوه بر دیه نفس، یک سوم دیه نیز افزوده می گردد سایر مکانها و زمانهای مقدس و متبرک مشمول حکم تغلیظ دیه نیست.
مطابق ماده ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی در حکم تغلیظ فرقی میان بالغ و غیر بالغ، زن و مرد و مسلمان و غیرمسلمان نیست. سقط جنین نیز پس از پیدایش روح، مشمول حکم تغلیظ است. تغلیظ دیه، در مواردی که عاقله یا بیت المال پرداخت کننده دیه باشد نیز جاری است. در قتل عمدی که به علت عدم امکان قصاص یا عدم جواز آن دیه پرداخت می شود نیز این حکم جاری است.
مطابق ماده ۵۵۷ قانون مجازات اسلامی تغلیظ دیه مخصوص قتل نفس است و در جنایت بر اعضاء و منافع جاری نیست.
شرایط تغلیظ دیه چیست؟
1- لزوم وقوع جنایت در ماه های حرام
یعنی اینکه جنایت در یکی از ماه های حرام صورت گیرد مانند ماه محرم، رجب، ذی القعده یا ذی الحجه. بنابراین، اگر مرتکب در غیر از ماههای حرام ضربه ای به مجنی علیه وارد کند و او در ماه حرام فوت کند دیه تغلیظ نخواهد شد. و بالعکس اگر ضربه در ماه حرام واقع شود و مجنی علیه پس از مدتی و خارج از ماه حرام فوت کند دیه تغلیظ نمی شود.
2- لزوم وقوع قتل در ماههای حرام
دومین شرط این موضوع این است که فوت قربانی در یکی از ماه های حرام صورت گرفته باشد لذا، در این شرط باید ذکر کنیم که عمل قتل و هم مرگ در ماه حرام باشد تا تغلیظ دیه اعمال گردد. مقدار دیه اعضاء بدن و جراحات در تمام ماههای سال یکسان می باشد و تغلیظ فقط مختص دیه نفس می باشد.
3- لزوم وقوع قتل در مکان حرام
اگر جنایت منجر به قتل در محدوده حرم مکه واقع شود ، مجازات دیه نفس تغلیظ و افزایش خواهد یافت. توجه داشته باشید که سایر مکان های متبرک و مقدس شامل حکم تغلیظ دیه نخواهد شد.
مقدار تغلیظ دیه چقدر است؟
در صورتی که قتل در ماههای حرام و در مکان حرام اتفاق بیفتد به مقدار دیه به میزان یک سوم اضافه می شود.
شرایط کلی تغلیظ دیه
- در صورتی که دیه تغلیظ شود در این خصوص هیچ فرقی میان فرد بالغ و فرد نابالغ وجود ندارد. در صورتی که مقتول طفل یا بزرگسال در هر صورت دیه تغلیظ می شود.
- درصورتی که مقتول زن یا مرد باشد باز هم دیه تغلیظ می شود و به مقدار دیه یک سوم اضافه می شود.
- در تغلیظ دیه فرقی میان مسلمان و نا مسلمان وجود ندارد.
- درصورتی که مسئول پرداخت دیه عاقله یا بیت المال باشد باز هم حکم تغلیظ اعمال می شود.
ماده قانونی تغلیظ دیه چیست؟
ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی « هر گاه رفتار مرتکب و فوت مجنیٌ علیه هر دو در ماههای حرام محرم، رجب، ذی القعده وذی الحجه یا در محدوده حرم مکه، واقع شود خواه جنایت عمدی خواه غیرعمدی باشد، علاوه بر دیه نفس، یک سوم دیه نیز افزوده می گردد. سایر مکانها و زمانهای مقدس و متبرک مشمول حکم تغلیظ دیه نیست.
تبصره ـ معیار شروع و پایان ماههای حرام، مغرب شرعی است مانند ماه رجب که از مغرب شرعی آخرین روز ماه جمادی الثانی، شروع و با مغرب شرعی آخرین روز ماه رجب به پایان میرسد.»
ماده ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی « در حکم تغلیظ دیه فرقی میان بالغ و غیربالغ، زن و مرد و مسلمان و غیرمسلمان نیست. سقط جنین نیز پس از پیدایش روح، مشمول حکم تغلیظ است. تغلیظ دیه، در مواردی که عاقله یا بیت‌المال پرداخت کننده دیه باشد نیز جاری است. در قتل عمدی که به علت عدم امکان قصاص یا عدم جواز آن دیه پرداخت می شود نیز این حکم جاری است.»
ماده ۵۵۷ قانون مجازات اسلامی « تغلیظ دیه مخصوص قتل نفس است و در جنایت بر اعضاء و منافع جاری نیست.»
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرد. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
