منظور از دعوای استرداد لاشه چک و سفته چیست؟
دعوای استرداد لاشه چک و سفته یکی از انواع دعاوی حقوقی است که توسط صادرکننده چک به عنوان خواهان، بر علیه دارنده چک به عنوان خوانده، برای دریافت لاشه یا برگ چک طرح می گردد. چک سندی است که به مقاصد گوناگونی از قبیل پرداخت وجه، تضمین، امانت و … صادر می شود. در صورت وجود یکی از موجبات قانونی مثل پرداخت وجه چک، ادامه تصرف دارنده بر لاشه چک غیر قانونی می شود. بنابراین دارنده چک باید لاشه آن را به صادرکننده یا وکیل او تحویل دهد.
چنانچه با وجود مطالبه صادرکننده، دارنده چک از استرداد آن به وی خودداری نماید، صادرکننده می تواند با تنظیم اظهارنامه و یا دادخواست حقوقی، راهکارهای قانونی برای دریافت لاشه چک را پیگیری نماید.
موارد طرح دعوی استرداد لاشه چک و سفته
مطابق قانون در صورتی که هر کدام از شرایط زیر وجود داشته باشد، دارنده چک می بایست آن را به صادر کننده تحویل دهد. در صورت وجود هر یک از شرایط زیر وعدم تحویل لاشه چک و سفته به صادرکننده، او می تواند در دادخواست استرداد لاشه چک و سفته را در دادگاه حقوقی طرح نماید:
- وجود رضایتنامه رسمی از دارنده چک
- ارائه نامه رسمی از مرجع قضایی یا ثبتی مبنی بر پرداخت وجه چک
- ارائه حکم قضایی مبنی بر برائت ذمه صاحب حساب نسبت به پرداخت وجه چک
- در صورتی که ثابت شود چک برای ضمانت یا امانت یا بابت حسن انجام کار صادر شده و موضوع ضمانت نیز برطرف شده باشد، چک باید به صادرکننده آن مسترد شود.
- در صورتی که قراردادی که برای ایفاء تعهدات ناشی از آن، چک و یا سفته صادر شده باشد به هر دلیلی منحل شود، با انحلال قرارداد، تعهد ناشی از آن نیز از بین می رود و موجبی برای بقای چک در اختیار دارنده وجود نخواهد داشت و چک و سفته باید به صاحب آن مسترد شود.
- در صورتی که چک و سفته بابت امانت صادر شده باشد دارنده موظف است آن را به صادر کننده مسترد نماید.
شیوه طرح دادخواست استرداد لاشه چک و سفته
پیش از طرح دادخواست استرداد لاشه چک و سفته، صادرکننده چک می تواند در طی ارسال اظهارنامه ای، تحویل لاشه چک را به صورت رسمی از دارنده مطالبه کند. ارسال اظهارنامه فاقد ضمانت اجرای حقوقی است، اما علاوه بر تاثیر روانی بر دارنده چک، ممکن است زمان ارسال اظهارنامه به عنوان مبداء محاسبه خسارات وارد شده به صادرکننده در نظر دادگاه قرار گیرد.
چنانچه اقدامات قانونی مذکور برای دریافت لاشه چک افاقه نکرد، همانطور که اشاره شد صادرکننده یا وکیل وی می توانند با تنظیم دادخواست استرداد لاشه چک و سفته و طرح آن در دادگاه عمومی و حقوقی دارنده چک را به تحویل لاشه آن ملزم نماید.
منظور از دادخواست یک فرم چاپی است که دعوای حقوقی بر روی آن نگارش می یابد. مشخصات طرفین دعوی و موضوع آن می بایست در دادخواست قید گردد. یک دادخواست حقوقی کامل برای این که قابل رسیدگی باشد باید موضوعات زیر را دربرگیرد :
- نام، نام خانوادگی، نشانی محل اقامت و سایر مشخصات هویتی خواهان یا همان صادرکننده چک.
- نام، نام خانوادگی، نشانی محل اقامت و سایر مشخصات هویتی خوانده یا متصرف چک.
- موضوع یا عنوان دعوی؛ در خصوص مورد می بایست عبارت دعوای استرداد لاشه چک و سفته یا تحویل لاشه چک قید گردد.
- بهای خواسته؛ منظور از بهای خواسته ارزش مالی دعوای حقوقی می باشد. بهای خواسته به عنوان معیار برای تعیین هزینه دادرسی دعاوی مالی و قابلیت تجدید نظر از آرای صادر شده می باشد.
- مدارک و مستندات؛ در این ستون خواهان یا وکیل وی می بایست دلایل و مستنداتی که برای اثبات ادعای خود در دادگاه دارد را بیان نماید. برای مثال می توان به رضایت نامه امضا شده توسط دارنده یا حکم دادگاه مبنی بر برائت ذمه صادر کننده و … به عنوان مدارک در ضمن دادخواست استرداد لاشه چک و سفته به دادگاه تقدیم گردد.
شیوه رسیدگی و صدور رای در خصوص دعوای استرداد
پس از تحویل دادخواست استرداد لاشه چک و سفته ضمائم آن به دفتر دادگاه حقوقی و پس از احراز تکمیل بودن آن، پرونده به نظر قاضی دادگاه می رسد. در صورتی که قاضی پرونده را برای رسیدگی آماده تشخیص دهد، دستور تعیین وقت رسیدگی را صادر می کند.
با صدور این دستور مدیر دفتر دادگاه وقت رسیدگی را تعیین کرده و آن را به طرفین و وکلای آنان ابلاغ می نماید. پس از تشکیل جلسه دادرسی و شنیدن اظهارات طرفین، دادگاه قرارهای لازم از قبیل قرار کارشناسی و … را صادر می کند. پس از اعلام ختم دادرسی قاضی دادگاه به صورت فوری و نهایتاً ظرف یک هفته رای مناسب را صادر می کند.
دعوای استرداد لاشه چک مالی است یا غیر مالی؟
مطابق دستورالعمل مورخ ۰۷/۰۸/۱۳۹۷ شماره ۵۵۰/۱۱۶۲۴/۹۰۰۰ سرپرست اداره کل خدمات الکترونیک قضایی، این دادخواست ها در دفاتر خدمات به عنوان غیرمالی ثبت می شوند. در مورد اینکه دادخواست استرداد لاشه چک مالی است یا غیر مالی نظریه مشورتی از اداره حقوقی دادگستری صادر شده که به قرار زیر است :
نظریه مشورتی در مورد استرداد لاشه چک شماره ۸۹۳۵/۷ مورخ ۲۷/۹/۸۱
«ضابطه تشخیص دعاوی مالی از غیر مالی، نتیجه حاصله از دعوی است استرداد لاشه چکها نتیجه مالی ندارد لذا غیر مالی است.» بنابراین، دعوای استرداد لاشه چک، از دعاوی غیرمالی می باشد و هزینه دادرسی ان باید مطابق دعاوی غیرمالی پرداخت شود.
مدارک مورد نیازبرای طرح دعوای استرداد لاشه چک
مدارک مورد نیازبرای طرح دعوای استرداد لاشه چک و سفته عبارتند از :
- همراه داشتن مدارک شناسایی مانند کارت ملی.
- تصویر مصدق سند عادی و در صورت در اختیار نداشتن، شهادت شهود و مطلعین.
- ارائه اظهارنامه درخواست استرداد لاشه چک.
- همراه داشتن اسناد امانی بودن چک و یا شهادت شهود و یا قرارداد حاوی تصریح به تضمینی بودن چک بابت انجام تعهد و مدرک انجام تعهد یا انفساخ و بطلان قرارداد یا رسید پرداخت وجه چک.
اجرای رای استرداد لاشه چک چگونه است؟
در صورتی که دارنده محکوم به استرداد لاشه چک گردد پس از صدور حکم قطعی مبنی بر الزام طرف مقابل به استرداد لاشه چک، در صورتی که محکوم علیه حکم را اجرا ننماید، به دستور دادگاه از چک مذکور، رفع اثر خواهد شد.
جهت مشاوره حقوقی با وکلا و کارشناسان ما با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
