اجازه ازدواج مجدد
نوشته پیش رو توسط وکیل خانواده در خصوص اجازه ازدواج مجدد از دادگاه توسط زوج و نحوه روش اخذ اجازه ازدواج مجدد از دادگاه و شرایط اجازه ازدواج مجدد از دادگاه جهت آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است.
اصل این است که زوج نمی تواند با داشتن همسر اقدام به ازدواج مجدد نماید، مگر در موارد استثنایی که در ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 از خانواده ذکر شده است که در این صورت زوج می تواند با داشتن دلایل و مستندات اجازه ازدواج مجدد را از دادگاه بگیرد.
مطابق بند 12 شرط مندرج در سند نکاحیه، چنانچه زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت نکند زوجه حق طلاق دارد و می تواند با مراجعه به دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید. این بند دارای ابهاماتی به شرح ذیل است
1 – نوع ازدواج دوم را تعیین نکرده است که این مسئله باعث اختلاف نظر میان حقوقدانان و قضات گردیده است که به نظر می رسد محدود ساختن حق زوجه به تحقق ازدواج مجدد زوج به طور دائم بر خلاف موازین حقوقی و انصاف قضائی است.
2 – همچنین بند 12 مشخص نکرده است که در صورت استفاده زوجه از حق طلاق، آیا زوجه برای اخذ طلاق باید حقوق مالی خویش را بذل کند یا می تواند تماما حقوق مالی خود را دریافت و خود را مطلقه نماید ؟
بنابراین مطابق با ماده 1119 قانون مدنی زوجین می توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد نکاح نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند از جمله شرط عدم ازدواج مجدد مرد که در بند 12 سند نکاح قید شده است.
شرط عدم ازدواج مجدد مطابق ماده 1119 قانون مدنی و 10 قانون مدنی صحیح است ولی صحیح بودن شرط، ازدواج بعدی مرد را باطل نمی کند چون مستندی برای ابطال آن وجود ندارد ولی اگر شرط شود زوج برای همیشه حتی بعد از فوت ازدواج نکند این شرط سلب حق به صورت کلی است و باطل خواهد بود.
شرایط اخذ اجازه ازدواج مجدد از دادگاه چیست ؟
برابر ماده 16 قانون حمایت از خانواده ( مصوب 1353 ) 9 شرط برای اجازه ازدواج مجدد به مرد ذکر کرده است :
- رضایت همسر اول
- همسر اول قادر به ایفای وظایف زناشویی نباشد.
- عدم تمکین زن از شوهر
- ابتلا زن به جنون یا امراض صعب العلاج
- محکومیت زن به حبس 5 سال یا بیشتر
- ابتلا زن به هرگونه اعتیاد مضر
- ترک زندگی خانوادگی از طرف زن
- غایب بودن یا مفقود الاثر شدن زن
- عقیم بودن زن
دلایل لازم برای ازدواج مجدد
- ارائه دلایل و مستندات دادخواست
- انجام تحقیقات ضروری توسط دادگاه
- احراز توانایی مالی مرد و اینکه آیا زوج توانایی اداره دو زندگی مسترک را دارد یا خیر ( بیشتر قضات به این مسئله خیلی توجه می کنند)
- احراز اجرای عدالت بین همسران توسط دادگاه
دادگاه پس از بررسی های لازم و وجود هر یک از این موارد و همچنین کلیه شرایط لازم مبادرت به صدورحکم اجازه ازدواج مجدد را خواهد نمود.
مراحل و نحوه اخذ اجازه ازدواج مجدد از دادگاه
1 – مرد می تواند با به همراه داشتن دلایل و مستندات و به همراه مدارک شناسایی به دفتر خدمات الکترونیک قضائی و دادخواست را به طرفیت همسر اول خود تنظیم نماید و خواسته خود را ” تجویز اجازه ازدواج مجدد ” از دادگاه درخواست نماید.
2 – پس از ارجاع به شعبه و رسیدگی، قاضی پرونده پس از اقدامات ضروری و تحقیق از آن و پس از احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت بین همسران چنانچه دلایل او را قوی بیابد به شوهر اجازه ازدواج مجدد می دهد و در صورتی که مرد شرایط مالی مساعدی نداشته باشد و این امر برای دادگاه محرز شود که مرد نمی تواند از پس از هزینه های زندگی براید با دادخواست مرد برای ازدواج مجدد مخالفت می کند.
- در صورتی که مردی بدون رضایت همسر اول یا بدون حکم دادگاه، اقدام به ازدواج دائم مجدد نماید، نمی تواند ازدواج دوم را به ثبت برساند و ثبت ازدواج دائم دوم برابر ماده 49 قانون حمایت از خانواده الزامی است.
- سر دفتران ازدواج حق ندارند بدون اجازه دادگاه اقدام به ثبت ازدواج مجدد دائم مرد کنند و چنانچه سردفتران بدون اخذ گواهی یا اجازه از دادگاه اقدام به ثبت نمایند به محرومیت از اشتغال به سر دفتری محکوم خواهند شد.
- مجازات عدم ثبت واقعه ازدواج دائم حبس از 91 روز تا 6 ماه و جزای نقدی از 80 تا 180 میلیون ریال می باشد.
- ازدواج موقت نیاز به ثبت ندارد، مگر اینکه زن باردار باشد یا در صورتی که برای ثبت ازدواج طرفین توافق کنند.
- ازدواج مجدد مرد فقط با رعایت تشریفات خاصی در قانون حمایت خانواده پیش بینی شده است. در صورتی که زوج حکم مبنی بر ازدواج مجدد را بگیرد موجب حق طلاق برای زوجه نمی گردد ولی اگر مرد بدون رضایت همسر اول اقدام به ازدواج مجدد نماید حق طلاق برای زن ایجاد می شود و می تواند با حفظ کلیه حقوق خود درخواست طلاق نماید ( مطابق بند 12 شرط مندرج در سند ازدواج )
رأی وحدت رویه شماره 716
“اگر مردی با حکم دادگاه به دلیل نشوز زن و عمل نکردن زن به وظایف زناشویی همسر اول، اجازه ازدواج مجدد را اخذ کرده باشد زن اول نمی تواند به استناد بند 12 شرط مندرج در سند ازدواج تقاضای طلاق نماید.”
رأی وحدت رویه شماره 716 مورخ 20 / 07 / 1389 ” نظر به اینکه مطابق ماده 1108 قانون مدنی تمکین از زوج تکلیف قانونی زوجه است بنابراین در صورتی که زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع نماید و زوج این امر را در دادگاه اثبات نماید
و با اخذ اجازه از دادگاه همسر دیگری اختیار نماید، وکالت زوجه از زوج در طلاق به حکم ماده 1119 قانون مدنی ضمن عقد نکاح شرط و مراتب در سند ازدواج ذیل بند ب شرایط ضمن عقد در ردیف 12 قید گردیده محقق و قابل اعمال نیست.
لذا به نظر اکثریت اعضاء هیأت عمومی دیوان عالی کشور و رأی شعبه چهارم دادگاه تجدید نظر استان همدان که با این نظر انطباق دارد مورد تأیید است این رأی طبق ماده 270 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری در موارد مشابه شعب دیوان عالی کشور و کلیه دادگاه ها لازم الاتباع است “.
سوالات متدوال در خصوص تجویز ازدواج مجدد
1- آیا در صورت ازدواج مجدد شوهر بدلیل عدم تمکین زن و با اجازه دادگاه و بدون رضایت و اذن زوجه، آیا زن می تواند باستناد تخلف از شروط ضمن عقد، تقاضای طلاق کند؟
اگر مردی با اجازه دادگاه و به دلیل نشوز زن و عمل نکردن به وظایف زناشویی همسر اول، اجازه ازدواج مجدداخذ کرده باشد، زن اول نمی تواند به استناد بند ۱۲ شروط عقدنامه تقاضای طلاق کند.
2- مجازات سردفتری که بدون حکم دادگاه اقدام به ثبت ازدواج دائم می کند چیست؟
سر دفتران ازدواج حق ندارند بدون اجازه دادگاه اقدام به ثبت ازدواج مجدد دائم مرد کنند و چنانچه سردفتران بدون اخذ گواهی یا اجازه از دادگاه اقدام به ثبت نمایند به محرومیت از اشتغال به سر دفتری محکوم خواهند شد.
3- اگر مرد بدون رضایت زن اول و بدون حکم دادگاه ازدواج کند زن می تواند طلاق بگیرد؟
بله، اگر مرد بدون رضایت همسر اول اقدام به ازدواج مجدد نماید حق طلاق برای زن ایجاد می شود و می تواند با حفظ کلیه حقوق خود درخواست طلاق نماید ( مطابق بند 12 شرط مندرج در سند ازدواج ).
جهت مشاوره حقوقی با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری
